کابوس جدید اینتل: AMD از پردازنده‌های Ryzen 9000 رونمایی کرد

مدیر عامل AMD خانم دکتر لیسا سو، در جریان کامپیوتکس ۲۰۲۴ از سری جدید پردازنده‌های دسکتاپ سری Ryzen با نام Granite Ridge رونمایی کرد. طبق گفته AMD، این پردازنده‌ها تا ۱۶% پیشرفت IPC داشتن و در زمینه AI هم پیشرفت دو برابری عملکرد رو ثبت کردن. برای نگاهی کامل به پردازنده‌های Ryzen 9000 با بنچفا همراه باشید.

پردازنده‌های دسکتاپ AMD Ryzen 9000

پردازنده‌های Zen 5 جدید مانند سری‌های قبلی، ابتدا در ۴ نسخه ۶، ۸، ۱۲ و ۱۶ به جز ۹۹۵۰X همگی مصرف برق کمتری دارن، اما عملکرد بهتری نسبت به مدل های قبلی ارائه میدن. دلیل این اتفاق، معماری بهینه شده Zen 5 و پروسه ۴ نانومتری TSMC‍ه. این پردازنده‌ها برای پلتفرم AM5 عرضه شدن، که حالا AMD میگه حتی پس از ۲۰۲۷ از اون پشتیبانی می‌کنه. این شرکت از چیپست‌های جدید X870/X870E رونمایی کرد که اتصال USB 4.0 رو اضافه می‌کنه و اتصالات PCIe 5.0 رو به هر دو چیپست میاره.

قیمت این پردازنده‌ها همچنان مشخص نیست، اما اخباری که قبلا منتشر شده بود گزارش داده بودن که AMD قراره این پردازنده‌ها رو با قیمت‌های مشابه سری پیش عرضه کنه، یعنی به ترتیب ۳۰۰، ۴۰۰، ۵۵۰ و ۷۰۰ دلار برای این پردازنده‌ها.

همونطور که می‌بینید، این پردازنده‌های تغییرات بزرگی نسبت به سری پیش نداشتن، اما دو تا نکته خیلی مهم درباره اون‌ها هست. اول اینکه این سری از پردازنده‌ها از پروسه ۴ نانومتری TSMC بهره می‌برن، که باعث کمتر شدن مصرف برق و گرمای تولید شده میشه. دومین نکته هم پیشرفت عملکرد این پردازنده‌هاست. ۱۶% پیشرفت IPC شاید پیشرفت خاصی محسوب نشه، اما AMD یه نقطه دیگه از این پردازنده‌ها رو هم ارتقا داده و اون پردازش AVX-512 این پردازنده‌هاست.

AVX-512 می‌تونه عملکرد یک سری از ورک‌لودهای خاص رو بهبود ببخشه، از جمله شبیه‌سازی‌های علمی، تجزیه و تحلیل مالی، هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشینی، مدل‌سازی و تجزیه و تحلیل سه بعدی، پردازش صدا و تصویر، رمزنگاری و فشرده‌سازی داده‌ها. پردازنده‌های قبلی AMD از یک مدل ضعیف‌تر برای پردازش‌های AVX-512 بهره می‌بردن، که حالا این می‌تونه نقطه قوت بزرگی برای پردازنده‌های Ryzen محسوب بشه. این پردازنده‌ها مجهز به واحد پردازش عصبی یا NPU نیستن، اما باید ببینیم حالا که AMD پردازش AVX-512 رو بهتر کرده چه پیشرفتی در این زمینه حاصل میشه.

AMD در زمینه عملکرد این پردازنده‌ها هم اطلاعاتی منتشر کرد. البته که برای عملکرد واقعی این پردازنده‌ها باید تا عرضه اون‌ها و بنچمارک‌ها توسط رسانه‌ها باشیم، اما شاهد نتایج جالبی هستیم.

به گفته AMD، شاهد ۱۶% افزایش IPC به طور میانگین در Zen 5 نسبت به Zen 4 هستیم. در اپلیکیشن Blender که یکی از بهترین نمایش‌های AMD در مدت‌های اخیر بوده، شاهد ۲۳% افزایش IPC هستیم.

AMD نمودارهایی هم برای مقایسه پرچمدار جدیدش یعنی Ryzen 9 9950X با پرچمدار فعلی اینتل، ۱۴۹۰۰K ارائه داده. طبق اطلاعات این نمودارها، Ryzen 9 9950X تا ۵۶% از ۱۴۹۰۰K در اپلیکیشن‌های کاری بهتر بوده، که شامل Blender و Handbrake میشه. در بازی‌ها هم تا ۲۳% از ۱۴۹۰۰K سریع‌تر بوده، که نشون میده اینتل داره یکی از برتری‌هایی که اینتل تا سال‌های گذشته داشت رو، یعنی بخش گیمینگ، از دست میده. البته اینو در نظر داشته باشید که رقیب اصلی Ryzen 9000 قراره پردازنده‌های Arrow Lake باشه و نه Raptor Lake-R. اینتل هم قراره تا چند ماه دیگه از پردازنده‌های جدیدش رونمایی کنه.

معماری Zen 5

AMD گفته که Zen 5 یه بازنگری کامل معماری داشته که باعث افزایش ۱۶ درصدی IPC شده. این شرکت فقط تصویر کلی معماری Zen 5 رو به نمایش گذاشته، اما همین دیاگرام نشان می دهد که این پردازنده بر اساس همون معماری چیپلت پردازشی (CCD) با حداکثر هشت هسته و یک حافظه کش L3 بزرگ ۳۲ مگابایتی در وسط اون ساخته شده، همانند نسل قبلی. این پردازنده‌ها با طراحی فیزیکی یکسانی با نسل قبل عرضه میشن و از همون IOD با پروسه ۶ نانومتری استفاده می‌کنن.

همچنین AMD گفته طراحی IHS پردازنده‌ها رو بهبود بخشیده که باعث شده مدت زمانی که پردازنده در حالت Boost می‌مونه، بیشتر بشه. با در نظر گرفتن این و اینکه میزان مصرف برق پردازنده‌ها کمتر شدن، باید شاهد پیشرفت عملکرد خنک کنندگی خیلی خوب پردازنده‌های Ryzen 9000 باشیم.

ریزمعماری هسته‌ها هم پیشرفت‌های مختلفی داشتن، AMD میگه پهنای باند داده بین حافظه کش L1 و L2 دو برابر شده، که باعث پیشرفت بالای نسل به نسل این سری در عملکرد گیمینگ شده. این منطقیه، چرا که تأخیر به شدت بر عملکرد بازی تأثیر می‌ذاره.

شاهد پیشرفت‌های دیگه‌ای هم هستیم، از جمله دقت عملکرد پیش‌بینی برنچ ارتقا یافته و تأخیر پایین‌تر اون که باعث بهبود پردازش و پایین اومدن خطا و بالا رفتن دقت محاسبات میشه. Zen 5 پهنای باند دو برابری دستورالعمل دو برابری برای دستورالعمل های فرانت اند داره، که یه جفت خوب با پیش بینی شاخه های بهبود یافته محسوب میشه (این همچنین نشون‌دهنده صف اتمام کار گسترده‌تره، اما AMD هنوز اطلاعات زیادی درباره اون به اشتراک نذاشته).

AMD همچنین از توان عملیاتی بالاتر با صف‌ها و مسیرهای گسترده‌تر گفت، که یه اشاره به پشتیبانی از AVX-512 بود و نشون میده که دیگه از صف AVX-512 دو نسخه ای استفاده نمی‌کنه، که در اون یک دستورالعمل AVX-256 رو دو بار برای ارائه به صورت AVX-512 میده، که بخش زیادی از مزایای AVX-512 رو ارائه میده، بدون اینکه آسیبی به محیط چیپ بزنه. گویا AMD الان دیگه یه صف AVX-512 کامل داره، که با در نظر گرفتن ادعای دو برابر شدن عملکرد AVX-512 و AI منطقی به نظر میاد. معماری جدید پنجره وسیع‌تری هم برای انجام عملیات‌ها به طور موازی داره.

کلام آخر

پردازنده‌های Ryzen 9000 خیلی جالب به نظر میان، خصوصا با پیشرفت‌های متعددی که داشتن. این پردازنده‌ها تمرکز زیادی روی بهبود ضعف‌های موجود در سری‌های قبلی Ryzen داشتن، که باید در واقعیت تست و بررسی بشن.

رقیب اصلی این سری از پردازنده‌های AMD در واقع Arrow Lake اینتله، که هنوز معرفی نشده. Ryzen 9000 با پیشرفت‌هایی که ثبت کرده و برتری که نسبت به ۱۴۹۰۰K داشته، احتمالا به خوبی هم مقابل این سری اینتل می‌ایسته و شاهد رقابت خیلی خوبی خواهیم بود. اینتل قراره از پروسه ۲ نانومتری GAA جدیدش هم برای این سری استفاده کنه، که AMD رو در موقعیت سختی قرار میده. حالا دیگه زمان مشخص می‌کنه که شرایط چطور خواهد بود.

پردازنده‌های Ryzen 9000 قراره در مردادماه راهی بازار بشن و بنچمارک‌هاشون هم همون موقع آماده میشه. ما در اسرع وقت بنچمارک‌ها و عملکردشون رو براتون آماده می‌کنیم. حتما حتما منتظر اخبار و اطلاعات بیشتر از پردازنده‌های جدید اینتل و AMD باشید.