مقایسه کارت گرافیک Nvidia GeForce RTX 4090 در لپ تاپ و دسکتاپ

پس از بررسی کامل و بنچمارک‌های منتشر شده درباره GPU لپ تاپ Nvidia RTX 4090 و نگاهی جامع به نحوه عملکرد اون در بازار لپ تاپ، مشخص شد که این نسخه گرون‌قیمت و قدرتمندتر از پردازنده گرافیکی GPU RTX 3080 Ti Laptopـه. انویدیا با استفاده از معماری Ada Lovelace، پیشرفت قابل‌توجهی توی عملکرد به‌ازای مصرف هر وات داشته. توی این مقایسه می‌خوایم به تفاوت‌های دو نسخه پردازنده گرافیکی RTX 4090 بپردازیم. یعنی نسخه لپ تاپ و دسکتاپ. تا آخر این مطلب با بنچفا همراه باشید.

این مقاله با توجه به اطلاعات وب‌سایت Techspot نوشته شده.

حتی بدون انجام بنچمارک، با نگاه به لیست مشخصات، به‌راحتی قابل مشاهده‌ست که نسخه دسکتاپ و لپ تاپ RTX 4090 کاملاْ با همدیگه متفاوت هستن. کارت گرافیک دسکتاپ از AD102 استفاده می‌کنه. یعنی یک DIE با مساحت ۶۰۹ میلی متر مربع و ۷۶ میلیارد ترانزیستور. در عین حال، مدل لپ تاپ از AD103 استفاده می‌کنه، که همون DIE RTX 4080 با مساحت ۳۷۹ میلی‌متر مربع و ۴۶ میلیارد ترانزیستوره. این باعث کاهش خیلی زیاد تعداد هسته‌های CUDA شده که در مدل لپ تاپ به تعداد ۹۷۲۸ از ۱۶۳۸۴ هسته نسبت به مدل دسکتاپ رسیده. همچنین تعداد هسته‌های Tensor، هسته‌های RT و کش L2 هم کم شده.

ساب‌سیستم حافظه هم روی مدل لپ تاپ خیلی کوچیکتره. در مدل لپ تاپ از ۱۶ گیگابایت حافظه GDDR6 با یک رابط ۲۵۶ بیتی ولی در مدل دسکتاپ از ۲۴ گیگابایت حافظه GDDR6X با یک رابط ۳۸۴ بیت استفاده شده.

کارت گرافیک دسکتاپ نه تنها ۵۰ درصد حافظه VRAMبیشتری داره، بلکه پهنای باند حافظه اون هم ۷۵ درصد بیشتره و به‌دلیل اینکه GPU لپ تاپ به حداکثر ۱۵۰-۱۷۵ وات محدود شده، در مقابل ۴۵۰ وات برای کارت گرافیک دسکتاپ، سرعت‌ کلاک در هسته GPU و حافظه کاهش پیدا می‌کنه. توی نسخه لپ تاپ سرعت کلاک بوست GPU حدود ۵۰۰ مگاهرتز کمتره و سرعت حافظه از ۲۱ گیگابیت بر ثانیه به ۱۸ گیگابیت بر ثانیه کاهش پیدا کرده.

با در نظر گرفتن تمامی عوامل، مدل لپ تاپ نسبت به کارت دسکتاپ در تمام جنبه‌ها حدود ۶۰ درصد کاهش عملکرد داشته. با توجه به این موضوع، به‌تنهایی نمیشه همچین انتظاری داشت که مدل لپ تاپ و مدل دسکتاپ عملکرد مشابهی داشته باشن. بنابراین معرفی کردن هر دو GPU با یک اسم یعنی RTX 4090، یکمی گمراه کننده‌ست. در ادامه این مطلب می‌خوایم به‌طور کامل و دقیق این دو پردازنده رو از نظر عملکرد باهم مقایسه کنیم. ولی بهتره همین اول بگم که از از نظر من این دو پردازنده گرافیکی عملاْ دوتا GPU متفاوت با فرم فکتورهای متفاوت هستن. پس اساسا نمیشه اون‌هارو مقایسه کرد.

توی نسخه دسکتاپ، یک سیستم بازی پرقدرت انتخاب شده. چون بیشتر افرادی که کارت گرافیک RTX 4090 رو می‌خرن، از سیستم‌های بازی های‌اند و به‌روز استفاده می‌کنن. در سیستم تست از پردازنده Ryzen 9 7950X، ۳۲ گیگابایت حافظه DDR5-6000 CL30، مادربرد MSI MEG X670E Carbon Wi-Fi و کیس Corsair 5000D استفاده شده.

برای تست نسخه لپ تاپ، از MSI Titan GT77 استفاده شده که دارای GPU لپ تاپ RTX 4090 با محدودیت توان ۱۵۰-۱۷۵ واته. در داخل این لپ تاپ پردازنده Core i9-13950HX و رم ۶۴ گیگابایت از مدل DDR5-4800 CL40، همراه با ظرفیت خنک‌کنندگی کافی برای تبدیل بیش از ۲۰۰ وات توان ترکیبی پردازنده و GPU به حرارت وجود داره که کانفیگ این لپ تاپ رو تشکیل میدن.

در این بررسی عملکرد گرافیک RTX 4090 در وضوح 1080p ،1440p و 4K مقایسه شده و برای همه تنظیمات از یک صفحه نمایش خارجی استفاده می‌کنیم. این یعنی که در سمت لپ تاپ، صفحه نمایش مستقیما به GPU وصل شده تا بهترین عملکرد ممکن رو داشته باشیم.

همچنین زمان انجام تست در وضوح 1080p، محدودیت توان CPU به ۷۵ وات افزایش داده شده تا از محدودیت ممکن در CPU بهترین استفاده رو ببریم.

بنچمارک بازی‌ها در مقایسه کارت گرافیک RTX 4090 در لپ تاپ و دسکتاپ

در ادامه می‌تونید با توجه به نتایج بنچمارک‌ها تفاوت عملکرد و مقایسه کارت گرافیک RTX 4090 در لپ تاپ و دسکتاپ ببینید.

از بازی Assassin’s Creed Valhalla با وضوح 1080p شروع می‌کنیم. توی نتایج می‌بینیم که کارت گرافیک دسکتاپ RTX 4090 عملکرد بهتری نسبت به لپ تاپ داره که این نتیجه با توجه به پردازنده سریع‌تر دسکتاپ به دست میاد. زمانی که ما محدود به کارت گرافیک می‌شیم، تفاوت بین دو کارت گرافیک بیشتر مشخص میشه: در وضوح 1440p، تفاوت ۳۱% و در وضوح 4K تفاوت ۳۹% به نفع کارت گرافیک دسکتاپه.

نتایج بازی Watch Dogs Legion واقعا جالبه. در وضوح 1080p به میزان زیادی نتیجه‌ها مثل Assassin’s Creed شده و کارت گرافیک دسکتاپ ۱۸ درصد جلوتره. در وضوح 1440p، تفاوت کمتری وجود داره و کارت گرافیک دسکتاپ ۴۰۹۰ با سرعت ۲۷ درصد بیشتر از لپتاپ عمل می‌کنه، اما در وضوح 4K، کارت گرافیک قوی با ۴۵۰ وات قدرت خودش رو به خوبی نشون می‌ده و با سرعت ۶۲ درصد بیشتر ظاهر میشه. این تفاوت بین تجربه حدود ۷۰ فریم در ثانیه و حدود ۱۱۰ فریم در ثانیه‌ست که برای افرادی که از یک صفحه نمایش 4K با نرخ نوسازی بالا استفاده می‌کنن، بسیار زیاده.

بازی Far Cry 6 بازی بعدیه. در وضوح 1080p، عملکرد کاملاً مشابهی بین مدل‌های دسکتاپ و لپتاپ دیده می‌شه، چون به طور کامل محدودیت CPU رو داریم و Core i9-13950HX می‌تونه قوی ظاهر بشه و قدرتش رو نشون بده.

در وضوح 1440p هم تفاوت زیادی در عملکرد کارت گرافیک دسکتاپ مشاهده نمی‌شه. با سرعت متوسط ۸ درصد بیشتر از لپتاپ و با ۱۵ درصد فریم بیشتر در ماکسیسموم حالت. اما در وضوح 4K، تفاوت به ۳۳ درصد افزایش پیدا می‌کنه. این تفاوت بزرگ‌ترین تفاوت نیست، اما مطمئناً یک نتیجه مثبت برای کارت گرافیک دسکتاپ محسوب میشه.

در بازی Red Dead Redemption 2 یکی از کمترین بازی‌های محدود شده توسط CPU در وضوح 1080p بود که به کارت گرافیک دسکتاپ ۳۲ درصد عملکرد بیشتر در کمترین وضوح ممکن داد. این تفاوت در وضوح 1440p به ۴۴ درصد افزایش پیدا کرد و سپس در وضوح 4K به ۵۸ درصد رسید. این نتیجه باز هم نشون‌دهنده نسبیت کندی مدل لپتاپ در شرایط کاملاً محدود شده توسط GPUـه.

در بازی Cyberpunk 2077 با استفاده از تنظیمات Ultra بدون استفاده از ray tracing یا upscaling، عملکرد RTX 4090 دسکتاپ نسبت به GPU لپتاپ بسیار مثبته. در وضوح 1080p، حدود ۲۷٪ سریع‌تر از GPU لپتاپ بود، و در وضوح 1440p به ۳۹٪ و در وضوح 4K به ۵۵٪ رسید.

در این حالت، این تفاوت بسیار مهمه؛ این تفاوت بین ۴۵ FPS در 4K در لپتاپ در مقابل ۷۰ FPS در دسکتاپ است. همونطور که می‌دونید بازی در این فریم‌ریت در دسکتاپ خیلی راحت‌تر و بهتره.

نتایج بازی Forza Horizon 5 رو به قصد مقایسه کارت گرافیک RTX 4090 در لپ تاپ و دسکتاپ می‌بینید. در وضوح 1080p و 1440p، تفاوت عملکرد بین دستگاه دسکتاپ و لپتاپ بالا نیست و به ترتیب با ۲۶ درصد و ۳۸ درصد لپتاپ جلوتره.

اما در وضوح 4K، تفاوت کمتر از انتظاراته و فقط ۴۱ درصد به نفع دستگاه دسکتاپ تموم میشه که کمتر از میانگینه و نتیجه مناسبی برای نسخه لپتاپ به حساب میاد.

بازیکنان بازی Modern Warfare 2 بهتره کلا با دسکتاپ بازی کنن، چون که این دستگاه با تمام وضوح‌ها و با تنظیمات Extreme و Basic نسبت به لپتاپ به طور قابل توجهی سریع‌تره. این تفاوت در عملکرد بین دو دستگاه به ترتیب در وضوح‌های 1080p، 1440p و 4K، نزدیک به ۳۰ درصد، ۴۵ درصد و ۵۵ درصد محاسبه شده.

تفاوت لحظه‌ای بین بازی با ۸۰ فریم در ثانیه و ۱۲۰ فریم در ثانیه، چیزیه که من به عنوان یک گیمر جونیور هم خیلی به چشمم میاد :)))‌ بنابراین به طور کلی بهتره که برای این بازی سمت لپتاپ نرید.

این بازی نشون‌دهنده بدترین نمایش برای تنظیمات دسکتاپ و بنابراین بهترین نتیجه برای لپتاپ بود. در رزولوشن 1080p بازی به قدری محدودیت مربوط به پردازنده داشت که تفاوت قابل توجهی بین مدل‌های دسکتاپ و لپتاپ وجود نداشت.

در 1440p، کارت گرافیک دسکتاپ فقط ۱۲ درصد سریع‌تر بود و حتی در 4K تنها ۲۸ درصد تفاوت بین دو مدل وجود داشت که ناچیزترین تفاوت بین بازی‌هاست. با این حال، تنظیمات دسکتاپ همچنان اولویت داره، اما گیمرهایی که با لپتاپ بازی می‌کنن خوشحال میشن که حداقل در یک سطحی قابل قبولی از نظر عملکرد قرار می‌گیرن.

جمع‌بندی نویسنده

بعد از بررسی تفاوت‌های بین RTX 4090 دسکتاپ و RTX 4090 لپ تاپ، به وضوح مشخصه که Nvidia نباید به مدل لپ تاپ نام تقریباً یکسانی با مدل دسکتاپ بده. مدل لپ تاپ در مواقعی که به بازی به GPU محدوده، به حدی کنده که کارت دسکتاپ یک یا دو سطح از نظر عملکرد بهتره. این می‌تونه تفاوت بین یک تجربه ۶۰ فریم در ثانیه و تجربه با بیش از ۱۰۰ فریم در ثانیه و نرخ تازه‌سازی بالا باشه.

این تفاوت‌ها به ویژه در رزولوشن ۴K با فعال‌سازی ردیابی پرتوها بسیار بیشتر میشه.

حتی در بدترین حالت‌ها برای GPU دسکتاپ، مانند بازی در رزولوشن ۱۰۸۰ پیکسل، این GPU به طور میانگین به شدت سریع‌تره و تنها در چندتا بازی محدود می‌تونید بگیید که دو پلتفرم با هم برابر هستن که اون هم به‌طور عمده به دلیل محدودیت‌های پردازنده مرکزیه.

به هر حال، نتایج ۴K بیشتر نشون‌دهنده تفاوت‌های واقعی بین دو نوع GPUـه: مدل لپ تاپ در مقایسه با کارت دسکتاپ، به نسبت اندازه ۶۰ درصد کوچکتره و حدود ۶۴ درصد از عملکرد اون رو ارائه می‌ده.

البته، مقایسه کردن یک لپ تاپ گیمینگ با قابلیت‌های حدود ۲۵۰ وات در مقایسه با یک GPU دسکتاپ که در بهضی بازی‌ها بیشتر از ۴۰۰ وات مصرف می‌کنه، به هیچ وجه یک مقایسه عادلانه نیست. انتظار داشتن اینکه قدرتمندترین کارت دسکتاپ به راحتی در یک فرم فاکتور لپ تاپ جا بشه، کاملاً غیر واقعیه.

البته ما می‌دونیم که این مقابسه غیرواقعیه و این دو کارت شبیه به هم نیستن اما هنوز خریدارانی وجود دارن که ممکنه به‌خاطر نام‌گذاری مشابه بین RTX 4090 دسکتاپ و لپ تاپ، به اشتباه در مورد تفاوت‌های اون‌ها فکر کنن که این دو کارت باید عملکرد مشابهی داشته باشن.

من فکر می‌کنم به جای این کار بهتره که شرکت Nvidia به‌سادگی اعلام کنه که امکان قرار دادن کارت گرافیک دسکتاپ با اون اندازه داخل لپ تاپ وجود نداره و به GPU لپ تاپ نام متفاوتی بده.

دلیلی که باعث شده ما فکر کنیم چرا نام‌گذاری انویدیا برای این دو کارت یکسانه اینه که این اجازه می‌ده تا تولید کنندگان لپ تاپ‌های گیمینگ قیمت معمولا بیشتر از حد معمول برای این محصولات در نظر بگیرند. یعنی مثلا یک کارت گرافیک RTX 4090 لپ تاپ هم قیمت یک کارت گرافیک نسخه دسکتاپ محاسبه میشه در صورتی که همونطور که دیدیم عملکرد اون‌ها کاملاً متفاوته.

به عنوان مثال، یک دسکتاپ گیمینگ پر قدرت با استفاده از کارت گرافیک RTX 4090 با قیمتی حدود ۳۵۰۰ دلار به فروش می‌رسه، در حالی که لپ تاپ‌های گیمینگ با ارزش بالا با گرافیک RTX 4090 هم با قیمت حدود ۳۵۰۰ دلار به فروش می‌رسن. :/

البته باید توجه کنیم که مشخصات نسخه‌های رایانه رومیزی و لپ‌تاپی یکسان از نظر کارت گرافیک (نام) در طول سال‌ها رشد کرده. با RTX 3080، کارت رایانه رومیزی ۳۳٪ سریع‌تر از نسخه لپ‌تاپی با مصرف ۱۳۵ وات در رزولوشن ۱۴۴۰p بود. درحالی که با گارت گرافیک RTX 4090، رایانه رومیزی حداقل ۴۰٪ سریع‌تره البته زمانی که محدود به CPU نیست.

این به دلیل افزایش فاصله سخت‌افزاری بین لپ‌تاپ و رایانه رومیزی و همچنین مصرف برقه که لپ تاپ‌ها نسبتاً ثابت موندن و حدود ۱۵۰ وات رو برای GPU بالا‌ترین حد در نظر می‌گیرن، در حالی که کارت‌ گرافیک دسکتاپ به مصرف ۴۵۰ وات رسیدن. برای یک نسخه لپ‌تاپ، بسیار سخته که با این تحولات هم‌راه بشه.

به طور کلی، GeForce RTX 4090 دسکتاپ، همونطور که انتظار می‌رفت، از نسخه لپ‌تاپ بهتر و سریع‌تره. با این حال، قابل توجهه که نسخه لپ‌تاپ فقط ۳۶ درصد کندتر از GPU دسکتاپه، در حالی که مصرف انرژی اون کمتر از نصف قدرت مصرفی GPU دسکتاپ در نظر گرفته شده. RTX 4090 Laptop به‌طور واضح با کارایی بیشتری عمل می‌کنه در حالی که کارت دسکتاپ اینطور نیست و مصرف خیلی زیاده داره و از نظر بازدهی و راندمان از لپ‌تاپ پایین‌تره.

به انتهای این مقایسه رسیدیم. حتماً نظرتون رو درباره نام‌گذاری یکسان این کارت‌ها توسط شرکت انویدیا برامون بنویسید. فعلا