راهنمای جامع خرید کارت گرافیک دست دوم و نو

با فرا رسیدن تابستون و تموم شدن امتحانات، همیشه تب‌و‌تاب بازار سخت‌افزار ایران حسابی بالا می‌گیره و افراد زیادی برای خرید قطعات یا سیستم کامل، به فروشگاه‌های فیزیکی یا آنلاین مراجعه می‌کنن. تقریبا گرونترین و مهمترین قطعه‌ای که ما برای سیستممون می‌خریم، کارت گرافیکه. حالا در این مطلب قصد داریم شما رو در خرید کارت گرافیک نو و همچنین دست دوم، راهنمایی کنیم. تا پایان این مطلب با بنچفا همراه باشید

مشاوره اختصاصی بنچفا

اگر برای خرید قطعات کامپیوتر یا سیستمتون کمک لازم دارید، تیم بنچفا می‌تونه به‌صورت اختصاصی متناسب با کاربری و نیاز شما، یک کانفیگ حرفه‌ای آماده کنه که تک‌تک قطعاتش با توجه به سلیقه و نیاز شما انتخاب شدن. همچنین تو خرید قطعات هم می‌تونه کمکتون کنه تا بهترین قطعات رو با پایین‌ترین قیمت از بازار تهیه کنید. برای اطلاعات بیشتر، وارد صفحه «مشاوره حرفه‌ای خرید قطعات کامپیوتر با بنچفا» بشید. 👌😎❤️

انتخاب کارت گرافیک مناسب

برای انتخاب یک کارت گرافیک مناسب، به نکات زیادی باید توجه کنید. اگر سیستم رو از صفر دارید می‌بندید، باید به‌طور هوشمندانه‌ای، توازن خوبی بین قطعات مختلف خصوصا کارت گرافیک برقرار کنید. این توازن بسته به نوع کاربری شما از سیستم می‌تونه قوانینش تغییر کنه. مثلا اگر گیمر هستید، باید تا جای ممکن، حداکثر بودجتون رو به کارت گرافیک اختصاص بدید، طوری که بخش زیادی از بودجتون برای کارت گرافیک هزینه بشه و همچنین پردازنده و دیگر قطعات، با کارت گرافیک هماهنگ باشن و اصطلاحا «باتلنک» نداشته باشیم. شما می‌تونید با استفاده از «محاسبه‌گر باتلنک بنچفا» به سادگی از میزان باتلنک سیستم‌تون مطلع بشید.

در ادامه به توضیح تک‌تک مواردی که موقع خرید کارت گرافیک باید بهش توجه کنید پرداختم.

گارانتی مهمه؟

پاسخ این سوال رو باید خودتون بدید! البته با کمک اطلاعاتی که من بهتون میدم. گارانتی‌های مختلف تو ایران، سطح خدمات متفاوتی دارن، یه گارانتی ممکنه کارت گرافیک شمارو درصورت خرابی، با نو تعویض بکنه، یه گارانتی دیگه ممکنه تعمیر کنه، یه گارانتی دیگه ممکنه شمارو الکی معطل کنه و تهش خدماتی هم نده، یه گارانتی دیگه ممکنه حتی جواب تلفن پشتیبانیش هم نده!

به صورت کلی، گارانتی‌های اصلی که واردکننده قطعات هستن، تجربه بهتری رو برای شما ایجاد می‌کنن. این گارانتی‌ها چون با شرکت تولیدکننده به نحوی در ارتباطن، می‌تونن بهتر به مشکل شما رسیدگی کنن و به شما سرویس بدن. البته که این تضمین صد درصدی نیست و در شرایط مختلف ممکنه گارانتی‌های اصلی هم به کار شما خوب رسیدگی نکنن، اما به طور کلی اوضاع گارانتی‌های اصلی از گارانتی‌های شرکتی بهتره.

تفاوت گارانتی اصلی و شرکتی

گارانتی‌های اصلی در ایران، گارانتی‌هایی هستن که به صورت مستقیم (یا غیر مستقیم با کمک واسطه!) با شرکت تولید‌کننده قطعه در ارتباط هستن. گارانتی اصلی دیگه‌ای هم داریم که حتی اگر اسمشو تو پشتیبانی آنلاین برند سازنده بیارید بهتون میگه ما نه تنها با این شرکت بلکه کلا با ایران کاری نداریم! این مدل گارانتی‌ها معمولا از طریق یک دفتر تو کشورهای اطراف ایران (مثل امارات) و با کمک یک سری واسطه با شرکت اصلی در ارتباط هستن. اینم برای دوستانی توضیح دادیم که علاقه دارن بدونن پروسه کلی به چه صورته.

گارانتی شرکتی هیچ‌گونه ارتباطی با سازنده نداره، قطعاتش رو هم مستقیم از کمپانی نمی‌خره. این شرکت‌ها، واردکنندگانی هستن که کالاشون رو از بازار خارج کشور به‌صورت عمده از فروشگاه‌ها تهیه میکنن و به ایران وارد می‌کنن، یا حتی شرکت‌هایی هستن که خودشون وارد نکردن، صرفا یک مبلغی رو توافقی با واردکننده طی کردن تا اسم گارانتی رو کالا بخوره. این گارانتی‌ها عمدتا عملکرد خیلی ضعیف‌تری دارن؛ گارانتی شرکتی نه با کمپانی اصلی در ارتباطه که بتونه به شما مستقیم خدمات بده، عمدتا هم تیم متخصص، مجرب و مجهزی دارن که بخوان از خودشون مایه بذارن. درنتیجه، وقتی کالای شما خراب میشه خدمات خاصی به شما نمی‌تونن ارائه بدن، اینجاست که اون جمله معروف «گارانتی تو ایران معنا نداره» رو می‌شنویم.

درمورد نحوه خدمات‌دهی هم، گارانتی اصلی به مراتب خیلی بهتر از گارانتی شرکتیه، دلایلش هم گفتم بهتون. مثلا وقتی یک گارانتی اصلی که با کمپانی در ارتباطه می‌خواد به شما خدمات بده، یک واسطه بین شما و سازندست و درواقع بخش زیادی از هزینه خدمات به شمارو خود کمپانی می‌پردازه.

مزیتی که گارانتی‌های اصلی دارن، تعویض کالاست. خیلی از گارانتی‌های اصلی با توجه به اینکه مرکز تعمیرات در ایران ندارن، وقتی برای کالای شما مشکلی به وجود میاد که تحت شرایط گارانتی قرار می‌گیره، اونو برای شما تعویض می‌کنه و کالای مشکل‌دار رو برای تعمیر به خارج از کشور می‌بره.

تفاوت کالای با گارانتی اصلی، شرکتی و بدون گارانتی

دیگه با توضیحاتی که تا الان دادم تقریبا باید متوجه شده باشید که داستان این جدول دقیقا چیه. منبع تامین کالای گارانتی اصلی، کمپانیه، اما شرکتی و بدون گارانتی از بازار کالاشون رو تهیه می‌کنن، پس ممکنه هر مدل کالایی وارد کرده باشن، ریفر، دست‌دوم ریپک شده، ریگ های ماینینگ یا حتی کالای نو و سالم، دیگه بستگی داره به شانس شما و انصاف وارد‌کننده!

خب دیگه درمورد گارانتی کافیه، بریم سراغ یک سری فاکتور هایی که موقع انتخاب خود کارت گرافیک باید بهش توجه بکنیم و به ترتیب جلو بریم.

قابلیت‌های کارت گرافیک‌های مختلف

سه شرکت اصلی در تولید کارت گرافیک مجزا در بازار هستن؛ Nvidia، اینتل و AMD. در نهایت همه کارت گرافیک‌ها یک کار رو انجام میدن، منتها هر کدوم قابلیت‌های خاصی هم در اختیار شما می‌ذارن. اینجا می‌خوایم این قابلیت‌ها رو با هم مرور کنیم.

برتری‌های Nvidia

انویدیا سابقه زیادی که در تولید کارت گرافیک داره، اما در کنار اون، کلی ویژگی و قابلیتی هم توسعه داده که با کارت گرافیک‌های اون دریافت می‌کنید.

Nvidia DLSS

تکنولوژی DLSS که مخصوص کارت گرافیک های سری RTX انویدیاست. این تکنولوژی آپ‌اسکیلینگ (UpScaling) با استفاده از هوش‌مصنوعی، عملکرد بازی رو بهتر می‌کنه. DLSS این کار رو با پایین آوردن رزولوشن خام تصویر انجام میده. برای مثال شما دارید با رزولوشن 4K بازی می‌کنید و DLSS رو روی حالت Ultra Quality فعال کردید. اینجا بازی با رزولوشن 1440p رندر گرفته میشه، بعد از اون با استفاده از الگوریتم آماده و همچنین هوش مصنوعی، تصویر به رزولوشن 4K آپسکیل میشه.

با این کار، فریم ریتی که بازی به نمایش می‌ذاره بیشتر میشه و با توجه به پروفایل DLSS که انتخاب کردید، مقداری FPS بیشتر دریافت می‌کنید. البته این در ازای کیفیت تصویره؛ بازی داره با رزولوشن پایین‌تری رندر گرفته میشه که حتی با استفاده از هوش مصنوعی هم، گاهی جزئیات می‌تونن خیلی آسیب ببینن.

همچنین DLSS انحصارا برای کارت گرافیک‌های انویدیاست، اون هم سری ۲۰ به بعد. دلیل این اتفاق، عدم حضور هسته‌های Tensor یا هسته‌های مختص هوش مصنوعی انویدیاست.

ورژن ۳ این تکنولوژی، DLSS 3 یا Frame Generation، این قابلیت رو داره که با استفاده از هسته‌های تنسور، بین فریم‌های رندر گرفته شده بازی فریم جدید تولید کنه. این فریم‌ها کاملا مصنوعی هستن و کارت گرافیک اون‌ها رو با استفاده از اطلاعات تصویر در فریم‌های قبلی تولید می‌کنه. این تکنولوژی منحصر به کارت گرافیک‌های سری ۴۰ انویدیاست، خیلی هم عملکرد خوب و پایداری نداره. جاهایی که سرعت حرکت بازی سریع باشه، این تکنولوژی به مشکلات زیادی می‌خوره و فریم‌هایی که تولید می‌کنه از کیفیت جالبی برخوردار نیستن و گاهی واقعا نابودن.

Nvidia Nvenc

Nvenc مخفف Nvidia Encoderئه که بخشی مجزا از پردازنده گرافیکیه. این بخش رو انویدیا توسعه داده که وظیفه فشرده سازی و استخراج فایل‌های ویدیویی رو داره. این تکنولوژی جدیدی نیست و بیش از ده ساله که انویدیا این ویژگی رو روی کارت گرافیک‌هاش قرار میده، هر بار هم پیشرفت می‌کنه. این انکودر توسط اپلیکیشن‌های زیادی پشتیبانی میشه و مزایای زیادی رو در اختیار شما می‌ذاره.

کارهایی مثل استریم، رندر و ضبط تصویر صفحه با استفاده از Nvenc بهتر انجام میشه. اپلیکیشن‌هایی مثل OBS، پریمیر پرو و داوینچی و حتی Bandicam از این فیچر کارت‌های انویدیا پشتیبانی می‌کنن. توییچ هم قابلیت‌های خاص خودش رو برای استفاده از کارت گرافیک‌های انویدیا در OBS برای استیم معرفی کرد. روی کارت گرافیک‌های سری ۴۰ هم انویدیا اعلام کرد که به صورت کامل از AV1 پشتیبانی می‌کنه.

محدودیت این انکودر، در تعداد کارهای همزمان اونه. انویدیا به صورت رسمی تنها از ۳ کار همزمان روی Nvenc پشتیبانی می‌کنه، تفاوتی هم نداره که کارت گرافیک شما بالارده باشه یا پایین‌رده. البته اخیرا انویدیا نسخه اوپن سورس درایور کارت گرافیکش رو عرضه کرد، که با اندکی توییک تنظیمات شما می‌تونید این محدودیت رو بردارید.

این به این معنا نیست که AMD و اینتل نمی‌تونن این کارها رو بکنن، صرفا به این معنیه که پایپلاینی با این سطح از بهینگی برای انکود تصویر ندارن. AMD از OpenGL و OpenCL بهره می‌بره، که درسته سرعت بالایی رو در اختیارتون می‌ذاره، اما در خیلی از کارهای سه بعدی سنگین، کارت‌های AMD و اینتل به گرد پای انویدیا هم نمی‌رسن. البته گاهی هم هست که انویدیا از قصد در برخی اپلیکیشن‌ها سرعت کارت رو محدود می‌کنه تا خریداران رو به خرید پردازنده‌های کلاس سرورش بکشونه. درباره این در «بررسی RTX 4090» بیشتر صحبت کردیم.

تعمیرپذیری بهتر

این نکته مدل به مدل متفاوته، اما به طور کلی کارت گرافیک‌های انویدیا از نظر تعمیرپذیری بهترن. خود پردازنده گرافیکی راحت‌تر از برد جدا میشه و ریبال میشه، کیفیت PCB کارت‌ها هم بهتره. همچنین برد ویو و ابزارهای تعمیر انویدیا در دسترس‌ترن. درسته که تعمیر کارت گرافیک کار حساسیه و کمتر جایی در ایران اینکار رو انجام میده، اما می‌تونه نکته مهمی برای یه سری محسوب بشه.

برتری‌های AMD

در طول زمان، AMD بیشتر روی کیفیت مناسب کالای عرضه شده تمرکز کرده تا قابلیت‌هایی که با اون‌ها عرضه می‌کنه. با این وجود، همیشه قابلیت‌های مورد نیاز کاربران رو در اختیارشون گذاشته.

AMD FSR

FSR تکنولوژی آپسکیل AMD برای رقابت با DLSS انویدیاست، منتها طرز کارش کاملا مقداری متفاوته. این تکنولوژی دیگه از هوش مصنوعی استفاده نمی‌کنه. به جاش، صرفا از الگوریتم‌های از پیش آماده استفاده می‌کنه و تصاویر رو با رزولوشن پایین‌تر رندر می‌کنه، بعد آپسکیل می‌کنه. این کار هم نکته مثبت داره و هم منفی. نکته مثبت این اتفاق اینه که با این کار FSR محدود به سخت افزار خاصی نیست و هر کارت گرافیکی از هر زمان تاریخ می‌تونه ازش استفاده کنه. AMD این ابزار رو اوپن سورس کرد و خیلی کارا میشه باهاش کرد.

نکته منفی اون، اینه که به صورت کلی شفافیت و کیفیت پایین‌تری در مقایسه با DLSS به نمایش می‌ذاره. این نکته در رزولوشن‌های پایین‌تر بیشتر صدق می‌کنه و FSR معمولا در رزولوشن‌های 1440p و 4K عملکرد خوبی داره.

درایور در دسترس‌تر

منظور از این حرف خوبی و بدی درایور نیست. گذشت اون زمانی که تیم درایورها گاها ضعیف عمل می‌کردن و پیش میومد که برای مدتی کارت قابل استفاده نباشه!

انویدیا ساز و کار سفت و سختی در بخش درایور داره و صرفا به تازگی درایور اوپن سورس منتشر کرد. با این حال، انعطاف درایور AMD بالاتره و کاربرانی که بیشتر با لینوکس سر و کار دارن، اکثرا میگن که از AMD راضی‌ترن تا انویدیا.

برتری‌های Intel

اینتل به تازگی وارد دنیای کارت گرافیک شده و هنوز یکم فلجه، اما پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته.

Intel XeSS

اینتل نامی که برای هسته‌های پردازش گرافیکیش گذاشته، روی تکنولوژی آپسکیلش هم گذاشته! تکنولوژی Intel XeSS دو بخش داره؛ یه بخش آپسکیل معمولی که مثل FSR عمل می‌کنه و اوپن سورسه، یه آپسکیل با هوش مصنوعی هم داره که اون منحصر به پردازنده‌های گرافیکی خود اینتل.

آپسکیل معمولی XeSS عملکرد مشابهی با FSR داره و هر دو با توجه به بازی، عملکرد متفاوتی رو به نمایش می‌ذارن. آپسکیل بر پایه هوش مصنوعی XeSS عملکرد خیلی بهتری به نمایش می‌ذاره و گاها کیفیتی مشابه با DLSS به نمایش می‌ذاره.

قیمت عالی!

سری Arc اینتل عرضه خیلی مشکلی داشت، با درایور داغون و ساپورت خیلی ضعیف. تو طول زمان اینتل کلی رو این موضوع کار کرد و تونست کارت‌های سری Arc رو به موقعیت مناسبی برسونه، منتها دیگه دیر شده بود و اعتماد به این سری از بین رفته بود. با توجه به اینکه اینتل کلی پردازنده گرافیکی تولید کرده بود، همون‌ها رو با قیمت مناسب به بازار عرضه کرد و الان با یه سرچ ساده، می‌بینید که کارت‌های Intel Arc چه قیمت پایینی دارن. احتمالا سری Battlemage هم برای اینکه توان رقابت بیشتری داشته باشن، مجبورن با قیمت پایینی عرضه بشن.

ری‌تریسینگ (رهگیری پرتو)

ری تریسینگ یا رهگیری پرتو، عملا وظیفه نورپردازی صحنه در بازی رو به عهده می‌گیره و نورپردازی با توجه به منابع نوری تصویر انجام میشه، برخلاف مدل‌های قبلی نورپردازی که نور و سایه جزئی از ویژگی‌های موتور بازی محسوب میشد. ری تریسینگ در برخی عناوین باعث میشه که نورپردازی و عمق سایه‌ها خیلی بهتر به نظر برسه و شما رو بیشتر با بازی درگیر می‌کنه. البته همیشه هم اینطور نیست، گاهی ری تریسینگ تاثیر زیادی روی ظاهر بازی نداره، که این رو بیشتر در بازی‌هایی می‌بینیم که نورپردازی بازی به خودی خود خیلی خوبه.

ری تریسینگ برای اولین بار در سال ۲۰۱۸ توسط انویدیا معرفی شد، که البته تا دو ماه پس از اون هیچ بازی با ری تریسینگ وجود نداشت که از این تکنولوژی استفاده کنید:))). به طور کلی فرمول محاسباتی انویدیا برای محاسبه ری تریسینگ خیلی بهینه‌تر از AMD و اینتله؛ از نظر بصری تفاوتی با هم ندارن، اما این بهینگی باعث میشه فریم ریتی که کارت‌های انویدیا با ری تریسینگ ارائه میدن بالاتر باشه. این ممکنه در آینده تغییر کنه، چون AMD و اینتل هم در حال تغییر معماری‌شون برای بهینه کردن عملکرد ری تریسینگ هستن.

باتلنک (گلوگاه) پردازنده

باتلنک یا گلوگاه زمانی رخ میده که یکی از قطعات شما نتونن با سرعت کافی و لازم اطلاعات مورد نیاز قطعه دیگه چرخه رندر رو تامین کنن. در سیستم گیمینگ، این اتفاق زمانی رخ میده که پردازنده شما سرعت کافی برای ارائه اطلاعات به پردازنده گرافیکی رو نداشته باشه و در نتیجه، از تمام توان پردازشی پردازنده گرافیکی شما استفاده نمیشه.

اصطلاح باتلنک در استفاده گیمینگ، بیشتر به معنای محدود شدن کارت گرافیک توسط پردازنده‌ست. در این حالت، پردازنده شما نمی‌تونه پا به پای کارت گرافیک شما حرکت کنه و اطلاعات رو برای رندر تصویر به اون برسونه، در نتیجه کارت گرافیک بیکار می‌مونه تا پردازنده آروم آروم کاراشو بکنه و اطلاعات رو بهش بده. این باعث میشه کارت گرافیک شما تمام توانش رو به نمایش نذاره و گاهی هم باعث استاتر میشه.

کلا نمیشه باتلنک رو به صفر رسوند، اما میشه با انتخاب خوب، اونو به حداقل رسوند. برای راهنمایی شما در این کار، ما «محاسبه‌گر باتلنک» رو روی بنچفا راه‌اندازی کردیم که به شما در انتخاب پردازنده و کارت گرافیک مناسب کمک می‌کنه.

پاور مناسب

پاور یکی از مهمترین نکاتیه که باید بهش توجه کنید. برق کل قطعات سیستم از پاور تامین میشه و طول عمر و عملکرد پایدار قطعاتتون، به پایدار بودن پاورتون بستگی داره. حالا علاوه بر اینکه برای خرید پاور باید سراغ برندهای خوب و مطمئن برید و دور برندهای بی‌کیفیتی که اتفاقا تعدادشون هم تو ایران کم نیست خط بکشید.

حالا برای اینکه بخواید یک پاور مناسب برای کارت گرافیکتون انتخاب کنید، علاوه بر برند سازنده و استانداردها و پروتکشن‌ها، باید به واتیج پاور هم توجه کنید که اینجا می‌خوایم درباره این حرف بزنیم. توان خروجی پاور، که با وات مشخص میشه، به ما میگه که پاور در تامین انرژی الکتریکی سیستم ما چقدر قدرت داره. هرچقدر کارت گرافیک و پردازنده پر‌مصرف‌تری داشته باشیم، باید پاور با توان بالاتری انتخاب کنیم. اگر استانداردهای ۸۰ پلاس پاور براتون سواله که چیه، بد نیست یک سری به مقاله‌ی «۸۰PLUS چیه و چه تاثیری در پاور داره؟» بزنید.

پیدا کردن پاور با توان مناسب

برای اینکه پاور با توان مناسب برای سیستمتون انتخاب کنید، باید به سایت سازنده کارت گرافیکتون مراجعه کنید و ببینید که تو مشخصات فنی، حداقل چه پاوری درج شده. همچنین پشت جعبه کارت گرافیک ها هم معمولا می‌نویسن که حداقل پاور مورد نیاز چقدره. معمولا سازنده کارت گرافیک ها، با درج حداقل پاور در این قسمت‌ها، محاسبه‌ای رو به‌صورت میانگین با پردازنده‌هایی که عموما با همون مدل کارت گرافیک استفاده میشه انجام دادن و یه عدد امن برای توان پاور اعلام کردن.

پیشنهاد میشه که پاور پایین‌تر از چیزی که کمپانی پیشنهاد کرده تهیه نکنید. اگر ۱۰۰ وات پایین تر از پاور پیشنهادی انتخاب کردید، کارتون یکم ریسک داره، اگر ۲۰۰ وات پایین‌تر برداشتید، کارتون خطرناکه و اگر ۱۰۰ الی ۲۰۰ وات بالاتر بردارید، کار درستی انجام دادید. به این نکته هم توجه کنید که اگر پاورتون کارکرده‌اس، ممکنه افت توان پیدا کرده باشه چون پاورها بسته به میزان ساعات روشن بودن، میزان نوسانات برق، کیفیت ساخت و مصرف سیستم شما، سالانه افت توان دارن و این مقدار می‌تونه کم یا زیاد باشه. پس اگر پاورتون خیلی کارکرده‌اس، ۱۰۰ الی ۲۰۰ وات از عددی که روش زده کم کنید و همونقدر روش حساب باز کنید!

لیست حداقل پاور مورد نیاز

در این لیست برای اکثر کارت گرافیک های موجود در بازار ایران، حداقل پاور مورد نیاز رو معرفی کردیم.

کابل های برق

یه مورد مهم دیگه، کابل‌های برقیه که وظیفه انتقال جریان الکتریکی رو از پاور به کارت گرافیک دارن، خصوصا در کارت گرافیک های سری ۴۰. کلا دردسری که در کابل‌های برق می‌تونه سراغتون بیاد، داغ شدن، آب شدگی، اتصالی و آتش‌سوزی بر اثر کیفیت پایین کابل، یا اتصال نادرسته. بنابراین به نکاتی که اینجا نوشتم دقت زیادی کنید تا یه وقت خدایی نکرده دردسر نشه:

• از مبدل ۸ پین به ۱۶ پین استفاده نکنید، یه پاور مجهز به کابل PCIe 5 تهیه کنید.
• ترجیحا از کابل‌های اسلیو استفاده نکنید.
• اصلا از کابل‌های اسلیو با برند‌های نامعتبر استفاده نکنید.
• درصورت استفاده از کابل اسلیو، باید جایگزین کابل‌های اصلی بشن جای اینکه به طول کابل‌های قبلی اضافه بشن. یعنی کابل‌های اسلیو باید مخصوص پاورهای ماژولار طراحی شده باشن.
• از تبدیل های ۱ به ۲، ۱ به ۳، ۶ به ۸ و امثالهم اصلا استفاده نکنید.
• اگر کارت گرافیک چندین سوکت ۶ یا ۸ پین داره، به هرکدوم از طریق یک سیم جداگانه‌ از پاور برق برسونید.
• در کارت گرافیک های سری ۴۰، دقت بسیار بسیار زیادی داشته باشید که سوکت کامل جا رفته باشه، وگرنه خطر آتش‌سوزی وجود داره.
• در کارت گرافیک های سری ۴۰، دقت بسیار بسیار زیادی داشته باشید که بعد از مدیریت کابل، سوکت همچنان سرجاش باشه. (خیلی وقتا اولش اوکیه و بعد از یه مدت خود به خود از جاش در میاد، خصوصا اگر تحت فشار باشه).
• از تحت فشار دادن، خم کردن به چپ یا راست، خم کردن زیادی به بالا و پایین سوکت‌های 12VHPWR کارت‌های سری ۴۰ جدا خودداری کنید.
• ترجیحا از پاورهای ATX 3.0 برای کارت گرافیک های سری ۴۰ استفاده کنید، چون نیاز به تبدیل ۳ به ۱ ندارن و مستقیما به کارت گرافیک وصل میشن.
• استفاده از پاورهای ATX 3.0 باعث میشه انعطاف کابل متصل شده به کارت گرافیک بیشتر بشه، برای کیس‌هایی که عرض کمی دارن و ممکنه کابل با درب برخورد بکنه، این راه‌حل خوبیه!
• فقط از کابل‌های پاور خودتون استفاده کنید و از اتصال کابل پاور دیگه‌ای، حتی از یک برند یکسان، به پاور خودتون اجتناب کنید.
• اگر ناچارا مجبور به عدم رعایت یک یا چند مورد از این لیست شدید، در روزهای اول و خصوصا موقع تست کارت گرافیک زیر فشار بالا، مداوم دمای سیم‌ها و سوکت‌هارو چک کنید.

کیس مناسب (تهویه و قابلیت نصب)

کارت گرافیک اول باید تو کیس جا بشه! بعد اگر جا شد، کیس قابلیت تحمل وزن گرافیک رو داشته باشه! و بعد، تهویه مناسبی برای کارت فراهم کنه تا دما اوکی باشه. مورد دومی که گفتم یعنی تحمل وزن شاید براتون جدید و ناآشنا باشه، پس بیشتر توضیحش میدم. بین کیس‌های موجود تو بازار ایران، برندهای زیادی هستن که از جنس خوبی برای ساخت کیس‌هاشون استفاده نمی‌کنن. متریال ضعیف و ورق‌های نازک، می‌تونه از مثال‌هاش باشه. حالا اگر کیس استحکام بالایی نداشته باشه، موقع پیچ کردن کارت گرافیک به کیس، میزان خم شدن کارت گرافیک شما به سمت پایین یا به اصطاح “GPU SAG” شدیدتر میشه. در این شرایط استفاده از پایه نگهدارنده توصیه میشه، خصوصا اگر کارت‌های سنگین مثل ۴۰۸۰ و ۴۰۹۰ می‌خواید رو سیستم بذارید. بهترین کار اینه که کارت گرافیک رو به صورت عمودی نصب کنید، که در «بررسی کیس Green Griffin G9» کامل توضیح دادیم.

تهویه نکته‌ایه که نمیشه به صورت کلی درباره اون نظر داد. به طور کلی، چیزی که درباره ۸۰% کیس‌ها میشه گفت، اینه که بهتره کیس راه خوبی برای ورود و خروج هوا داشته باشه. کیس‌های استاندارد ATX بهتره که جلوشون مش باشه که جلوی ورود هوا رو نگیره. همچنین در صورت نصب عمودی، کارت گرافیک باید فاصله مناسبی با شیشه کیس داشته باشه تا خفه نشه.

راه های تشخیص کارت گرافیک ماین شده

اول از همه میگم، تمام این موارد فقط می‌تونن به شما کمک کنن تا متوجه بشید یک کارت قبلا ماین شده یانه، شاید با این روش‌ها تا ۹۰ درصد بتونید کارت‌های ماین شده رو تشخیص بدید، اما بدونید همیشه یه راه فراری از هرچیزی هست، اینکه ۴ تا روشه که همه می‌دونیم :)) پس با دونستن این موضوع، بریم اولین مورد رو چک کنیم.

۱. بررسی ظاهری

در ابتدا باید کارت گرافیک رو بصورت فیزیکی چک کنید. هرگونه آثار تعمیر، بازشدگی و علائم روی پیچ‌ها، آثار لحیم‌کاری روی برد کارت گرافیک و… رو باید چک کنید. یکی از مهم‌ترین نکات، تغییر رنگ PCB کارت گرافیکه که از اثرات لحیم شدگیه.

باز شدن کارت گرافیک صرفا به معنای ماین شدن اون نیست. پدهای حرارتی و خمیر حرارتی پس از مدتی خاصیت خودشون رو از دست میدن و باید تعویض بشن. این پروسه آسیبی به کارت گرافیک و اجزای اون نمی‌زنه. بهتره این رو از خود فروشنده بپرسید. گاهی فروشندگان که کارشون فروش کارت دست دومه برای راحت کردن خیال مشتری این کار رو بدون پرسش انجام میدن.

۲. عملکرد حافظه VRAM

از اونجایی که ماین خیلی زیاد! به حافظه رم کارت گرافیک فشار میاره، عمدتا بردها از ناحیه VRAM دچار ایراد میشن، بعدش هم VRM. اگر VRM نمی‌دونید چیه بد نیست یه سری به مقاله‌ی «ولتاژ رگولاتور ماژول (VRM) چیست؟» بزنید. پس موقع تست گرفتن از کارت گرافیک، به تست‌هایی که VRAM کارت گرافیک رو تحت فشار می‌ذارن توجه ویژه‌ای داشته باشید! و البته بهترین تست برای VRAM نه سوپرپوزیشنه، نه 3DMark و نه Furmark، بلکه بازی‌ها هستن!

البته اگه به ابزارهای تعمیرات دسترسی داشته باشید، ممکنه بتونید تست مموری رو از طریق لینوکس اجرا کنید. بنچمارک Valley هم برای تست VRAM مناسبه و اگه مشکلی از حافظه باشه با ارورهای مختلفی روبرو خواهید شد.

۳. دما

دمای کارت گرافیک می‌تونه زنگ خطر خوبی باشه. نمیشه به طور کلی یه دما رو اعلام کرد و انتظار داشت که تمام کارت‌ها زیر اون دما فعالیت کنن، چون هر سازنده‌ای رفتار متفاوتی داره. چیزی که میشه بهش اعتماد کرد، تفاوت دمای پردازنده گرافیکی و دمای هات اسپاته.

برای اینکه به خوبی دما رو ببینید، HWinfo یا GPU-Z رو باز کنید و بعد کنارش furmark رو اجرا کنید. بذارید چند دقیقه بگذره و دما رو چک کنید. فاصله بین GPU Temperature و GPU Hotspot Temperatue بهتره که زیر ۱۰ درجه باشه، اما برخی مدل‌ها تا ۱۵ درجه هم ممکنه تفاوت داشته باشن. هات اسپات داغ‌ترین نقطه روی سطح پردازنده گرافیکیه و همیشه دمای اون مقداری بالاتره.

نکته بعدی دمای حافظه کارت گرافیک یا VRAM اونه. دمای VRAM هم کلا به قاعده خاصی بند نیست، اما یه شرایطی میشه براش چید. نمیشه انتظار داشت VRAM خیلی خنک کار کنه، چون در نهایت داره با یه خنک کننده واحد خنک میشه. دمای VRAM باید چیزی در حدود یا نهایتا مقداری بالاتر از دمای هات اسپات باشه. اگه بالای ۱۰۰ درجه بود که باید حتما پدها رو عوض کنید، اما اگه در همین رنجی که گفتیم بود، مشکلی نیست.

اگه دمای VRAM خیلی بالا میره و خاموش نمیشه یعنی تنها مشکل همون دماست و مشکل خاص دیگه‌ای وجود نداره. این روی کارت‌های سری ۳۰ انویدیا خیلی دیده میشه، خصوصا روی RTX 3090 که روی هر دو طرف کارت چیپ حافظه وجود داره.

سرعت فن هم خیلی مهمه. شایع‌ترین مشکلی که برای کارت گرافیک‌های مختلف به وجود میاد، خرابی فنه. اگه دیدید فن وقتی سرعتش بالا میره صداش تغییر می‌کنه یا با چرخیدن مشکل خاصی داره، تکون‌های عجیب داره یا مشکلات این چنینی، اون فن مشکل داره. تعویض فن کارت گرافیک‌های امروزی کار سختی نیست و بدون باز کردن کارت گرافیک انجام میشه.

۴. گارانتی!

عمده کارت‌های ماین شده، کارت‌های با گارانتی (خصوصا گارانتی اصلی) نیستن. یعنی افرادی که به سراغ جمع کردن ریگ‌های ماینینگ رفتن، ریگ‌هاشون رو با کارت‌های ماین شده جمع نکردن. چرا؟ چون اولا گارانتی‌ها به ماینرها خدمات نمیدن، و دوما هزینه‌شون در تعداد بالا کلی تغییر می‌کرد. مثلا توی ۱۰۰ تا کارت گرافیک، ۲۰ تا کارت گرافیک تفاوت خرید کل اونها بدون گارانتی و با گارانتی میشد. پس اگر جناب ماینر حتی بدشانسی بیاره و از اون ۱۰۰ تا کارت بدون گارانتی که خریده، ۵ تاش هم خراب از آب در بیاد، باز ۱۵ تا از با گارانتی جلوتره!

بنابراین اگر موقع خرید کارت گرافیک دست دوم می‌بینید که کارت کلا از اول بدون گارانتی بوده (یه مورد خیلی رایج، برچسب چینی زرد رنگی هست که روی کارت‌های MSI می‌خوره و شماره دفتر چین MSI روشه)، می‌تونه نشون از این باشه که کارت قبلا ماین شده. نه لزوما ولی احتمالش هست.

اینم در نظر داشته باشید که صرف ماین شدن همیشه به معنای خرابی کارت نیست. به خاطر هزینه برق، برخی از ماینرهای کارت‌ها رو آندرولت می‌کنن که باعث میشه فشار کمتری به VRM کارت بیاد و در نتیجه احتمال به مشکل خوردن اون کمتره.

۵. فروشنده!

اعتبار، قدمت و رضایت مشتری فروشنده، اگر از فروشگاه خرید می‌کنید خیلی مهمه، اگر از فرد ناشناس تو سایت‌های آگهی مثل دیوار خرید می‌کنید، خیلی حواستون رو جمع کنید! سراغ آگهی‌هایی برید که کارت روی سیستم گیمینگ بوده و مشخص باشه کارت در چه شرایطی کارت استفاده شده.

۶. تست کارت گرافیک

خب همه می‌دونیم که باید کارت رو تست کنیم، ولی چطوری؟ در تیترهای بعدی به آموزش تست کارت گرافیک پرداختیم.

تست سلامت کارت گرافیک

همونطور که بالاتر اشاره کردم، یکی از بهترین روش‌های تست کارت گرافیک های ماین شده، بازی‌ها هستن. اگر از افراد با تجربه در این حوزه سوال کنید، بهتون میگن که خیلی وقت‌ها شده کارت گرافیک تو همه تست و بنچمارک‌ها خوب عمل کرده، اما تو بازی کرش می‌کرده مداوم و ایراداتش تو بازی مشخص شده. اینجا هم بهتون میگم، تو لیست ابزارهای تستتون حتما دو-سه تا بازی خوب داشته باشید. حالا بریم سراغ نرم‌افزار‌های بنچمارک.

Unigine SuperPosition

نرم‌افزار SuperPosition یکی از محبوب‌ترین ابزارهای بنچمارکه که در بسیاری از فروشگاه‌های داخل ایران هم استفاده میشه و در مراحل کنترل کیفیت یا همون QC سیستم‌ها، یک مرحله، تست سوپرپوزیشنه. علت محبوبیتش حجم پایین، سهولت استفاده و همچنین پایداری تسته.

«دانلود نرم افزار SuperPosition»

در این بنچمارک می‌تونید تست 1080p Extreme رو انتخاب کنید و بذارید کارشو انجام بده، در نهایت به شما یه امتیاز میده که می‌تونید عددش رو با کارت‌های مشابه کارت خودتون مقایسه کنید. چطوری؟ نیاز نیست جایی برید :)) اعداد حدودیش رو اینجا براتون ثبت کردم و تو لیست زیر می‌تونید کارت گرافیک خودتون رو پیدا کنید. اما دوتا نکته، اول اینکه اگر کارت گرافیکتون تو این لیست نبود می‌تونید با سرچ کردن داخل گوگل یا یوتوب یا مراجعه به سایت خود این نرم افزار، بنچمارک‌هارو ببینید. دومین نکته اینه که ممکنه امتیازی که شما می‌گیرید، حدود ۵ الی ۱۰ درصد کمتر یا بیشتر از عدد اعلامی ما باشه، اما اگر خیلی کمتر بود، بدونید یه ایرادی هست!

لیست امتیازهای تقریبی کارت گرافیک ها

Furmark

نرم افزار Furmark یک نرم افزار بنچمارکینگ نیست، بلکه یک نرم‌افزار استرس تسته و یه لوپ بی‌نهایت داره و تا نبندینش ادامه پیدا می‌کنه. با اجرا کردن تست Furmark روی رزولوشن مانیتور خودتون و مدت زمان حدود ۱۰ الی ۲۰ دقیقه، می‌تونید از پایداری عملکرد و دمای کارت گرافیک مطمئن بشید. بصورت کلی دما نباید بالای ۸۵ درجه بره. خصوصا اگر کارت گرافیک خنک‌کننده بزرگ و ۳ فن داره، مثل کارت‌های سری سوپریم یا ROG باید دما زیر ۶۵-۷۰ باشه!

«دانلود نرم افزار Furmark»

HWinfo

وقتی دارید تست‌های مختلف از کارت گرافیک می‌گیرید، مثل Furmark، نیاز به یک نرم‌افزار دقیق و کاردرست دارید تا همزمان با تست، عملکرد کارت گرافیک رو زیر نظر بگیرید. اینکه چند وات داره مصرف می‌کنه، ولتاژ‌هاش به چه صورت هستن، دما چقدره و…

نرم افزار HWinfo یکی از بهترین و دقیق‌ترین نرم‌افزار‌های این کاره و تقریبا تمام متخصصین این حوزه از این نرم‌افزار استفاده می‌کنن و مورد اعتماد اورکلاکر‌های بزرگ دنیاست.

«دانلود نرم افزار HWinfo»

برای استفاده از این نرم‌افزار، اول از لینک ارائه شده دانلود و نصبش کنید. بعد از اجرا، چندین پنجره براتون باز میشه، عقبی‌ترین پنجره و بزرگ ترینش، چندین گزینه توی نوار ابزارش داره که یدونش با نام Sensors هستش. با کلیک روی سنسورز، صفحه سنسور‌های کامپیوتر براتون باز میشه. موقع باز کردن این صفحه، ممکنه یک Alert براتون بیاد با عنوان اینکه می‌خوای این سنسور‌هارو غیرفعال کنی؟ که شما با گزینه Continue این کارو انجام می‌دید. حالا دقیقا چکار کردیم؟ گفتش که یه سری سنسور‌ها تو بخش مادربرد و VRM هستن که باعث ایجاد تاخیر و عدم پایداری میشه و اگر می‌خواید بنچمارک بگیرید بهتره که این سنسورها خاموش باشن. فقط زمانی که خواستید صرفا دمای قطعات داخل اون بخش رو چک کنید روشنش کنید و بعد غیرفعالش کنید.

مانیتورینگ کارت گرافیک

مانیتورینگ یا نظارت بر قطعات کامپیوتر، خصوصا کارت گرافیک، ابزارهای متنوعی داره. یکی از بهترین ابزارهایی که اکثر کاربرها ازش استفاده می‌کنن، نرم‌افزار MSI AfterBurnerئه که می‌تونید از لینک زیر اونو دانلود کنید:

«دانلود نرم افزار MSI AfterBurner»

آموزش مانیتورینگ با MSI AfterBurner

به عنوان آخرین بخش از این مقاله، میخوام مانیتورینگ با MSI افتربرنر رو آموزش بدم. درنهایت اگر به نظرتون لازم بود بخش‌های دیگه‌ای به این مقاله اضافه بشه تا کامل تر بشه، تو کامنت‌ها برامون بنویسید حتما.

برای فعال‌سازی مانیتورینگ این نرم‌افزار، در حالتی که بیاد مشخصات قطعات شما، مثل درصد درگیری کارت گرافیک، پردازنده، رم و … همراه با دماهاشون رو گوشه کنار تصویر موقع اجرای بازی‌ها بزنه، باید این مراحل رو طی کنید:

1. با کلیک روی علامت چرخ‌دنده، وارد ستینگ (تنظیمات) نرم‌افزار بشید.
2. از بالای صفحه، وارد تب “Monitoring” بشید.
3. در صفحه باز شده، قسمت اول برای تنظیم سرعت رفرش اطلاعاته و عددش برحسب میلی ثانیه‌اس. مثلا اگر ۱۰۰۰ میلی‌ثانیه (معادل ۱ ثانیه) بزنید، هر ۱ ثانیه یک بار اطلاعات مثل دما و … رو رفرش می‌کنه.
4. قسمت دوم، مربوط به مشخصاتی هست که قصد مانیتور کردنشون رو دارید.
5. با کلیک روی هرکدوم از گزینه‌های مربوط به مانیتورینگ، مثل “GPU temperature”، در قسمت سوم یک تیک براتون غیر فعاله با عنوان “Show in On-Screen Display” که با فعال کردنش، نمایش دادن اون مشخصه رو روی صفحه تایید می‌کنید. تیک هرکدوم از موارد قسمت دوم رو فعال کنید، موقع اجرا بازی‌ها به نمایش در میاد.
6. گزینه “GPU temperature” مربوط به دمای کارت گرافیک و “GPU usage” مربوط به درصد درگیری کارت گرافیکه.
7. در قسمت دوم مشخصه‌های زیادی هستن که اگر اطلاعات فنی خوبی داشته باشید با فعال کردنشون می‌تونید مانیتورینگ دقیق‌تری داشته باشید.
8. در بالای صفحه، کنار تب مانیتورینگ، یک تب دیگه وجود داره با نام “On-Screen Display” که داخلش می‌تونید شرت‌کات فعال‌سازی و غیرفعال سازی مانیتورینگ رو تعریف کنید.
9. با ورود به تب “On-Screen Display” و تعریف یک کلید برای گزینه “Toggle On-Screen Display”، می‌تونید یکی از کلید‌های کیبوردتون رو برای خاموش و روشن کردن قابلیت مانیتورینگ استفاده کنید.

به پایان رسید این راهنما، حکایت همچنان باقیست :)))

اگر برای خرید/ارتقای کامپیوتر و قطعاتش نیاز به مشاوره و کمک بنچفا دارید، یه سر به صفحه «مشاوره حرفه‌ای خرید قطعات کامپیوتر با بنچفا» بزنید

هرموردی به نظرتون رسید که جاش توی این راهنما خالیه، حتما برامون بفرستید. نظرتون هم برامون خیلی مهمه :)