پردازنده‌ها در ۱۰ سال اخیر پیشرفت چشمگیری داشتن و تونستن چند ده برابر نسبت به نسل‌های قبل عملکرد داشته باشن. این پیشرفت و قدرتمند شدن پردازنده‌ها از طرفی با مصرف بیشتر انرژی و در راستای اون تولید گرمای زیادی همراهه. حرارت تولید شده توسط پردازنده باید با استفاده از خنک کننده‌های متفاوت که برای CPU طراحی شده مهار بشه. خنک کننده‌های پردازنده انواع مختلفی دارن و هرکدوم از این مدل‌ها دارای ویژگی‌های خاص خودشون هستن. ما در این مطلب از بنچفا قصد داریم انواع خنک کننده پردازنده رو به شما معرفی کنیم و در ادامه بگیم چه تفاوتی بین این‌ها وجود داره. پس اگه قصد خرید کولر پردازنده دارید، تا انتهای این مطب با ما همراه باشید.
معرفی انواع خنک کننده پردازنده
همونطور که گفتیم خنک کننده‌های پردازنده به چند دسته تقسیم میشن. زمان خرید پردازنده اگه این قطعه رو به همراه باکس اون تهیه کنید، قالبا یک کولر استوک که نوعی از ایرکولرهاست درون جعبه دیده میشه. این کولرها برای خنک کردن پردازنده تا حدی جواب میده اما اگه بخواید طولانی مدت با سیستم بازی کنید یا اون رو برای زمان‌های طولانی تحت فشار بذارید، مثل وقتی که سیستم درحال رندره، شک نکنید که کولر استوک از پس خنک کردن پردازنده برنمیاد و دما ممکنه تا ۸۰ یا ۹۰ درجه بالا بره. در این حالت فن با دور زیادی کار می‌کنه که باعث میشه صدای زیادی هم تولید کنه. در این حالت باید بریم سراغ کولرهای کمی قوی‌تر. البته کولر و مدل اون رو کاملا باید بر اساس پردازنده‌ای که دارید انتخاب کنید. در ادامه لیست انواع خنک کننده پردازنده قرار گرفته.
- خنک کننده های بادی/ ایرکولر
- خنک کننده مایع/ لیکوئید کولر / AIO
- کاستوم لوپ
معرفی خنک کننده‌های بادی یا ایرکولر پردازنده
ایرکولر ساده‌ترین ارتقایی به حساب میاد که می‌تونید برای خنک سازی پردازنده انجام بدید. ایرکولرها هم انواع مختلفی دارن. بعضی از اون‌ها یک تاور، بعضی دو تاور و بعضی هم Low-Profile هستن. ایرکولرها از سه بخش مهم تشکیل شدن. هیت سینک، فن، هیت پایپ یا همون لوله‌های حرارتی و coldplate که با سی پی یو تماس پیدا می‌کنه. ایرکولرها نسبت به کولرهای آبی قیمت کمتر و نصب آسون‌تری دارن. به ایرکولرهایی که دارای دو برج یا تاور هستن Twin هم گفته میشه. خنک کننده CPU Assassin III DeepCool نمونه خوبی از خنک کننده‌های دوقولوئه. Assassin III مجهز به دو فن ۱۴۰ میلی‌متریه که می‌تونه تا ۱۴۰۰ دور در دقیقه کار کنه. همچنین دارای هفت لوله حرارتیه. این خنک کننده‌ها دارای دو بخش هیت‌سینک هستن که با توجه به بزرگ‌تر بودن هیت سینک‌ها در بخش خنک کنندگی عملکرد بهتری ارائه میدن و برای پردازنده‌های پرقدرت‌تر مناسبن. اگه پردازنده‌ای دارید که بیشتر از ۴ هسته داره و قصد دارید از کولری به جز کولر استوک استفاده کنید، ایرکولرها بهترین انتخاب هستن که عملکرد خوبی رو با قیمتی کمتر از لیکویید کولرها ارائه میدن. از بهترین برندهایی که ایرکولر تولید می‌کنن میشه به دیپ کول، ناکتوا و کولر مستر اشاره کرد. برندهای ایرانی هم مثل گرین در رده‌های مختلف به تولید ایرکولر می‌پردازن که بعضی از مدل‌های اون‌ها هم توی بازار خیلی محبوب هستن.
معرفی خنک کننده پردازنده Low Profile
احتمالا اسم خنک کننده پردازنده low Profile رو از بقیه کمتر شنیده باشید. این خنک کننده‌ها برای کیس‌های mini ITX مناسبن و کلا اندازه کوچیکتر و عملکرد ضعیف تری دارن. به طور کلی وقتی از این خنک کننده‌ها استفاده میشه که فضای کافی برای نصب وحود نداره. این خنک کننده‌ها مجهز به هیت سینک‌های نازک‌تر و فن‌های کوچکتر هستن که باعث کاهش عملکرد خنک کنندگی میشن. اما در مقایسه با کولرهای استوک که قبل‌تر گفتیم همون کولرهایی هستن که همراه پردازنده عرضه میشه، بهتر عمل می‌کنن.
Noctua بهترین خنک کننده‌های Low Profile رو تولید می‌کنه. از این کولرها میشه به مدل NH-L9a و NH-L9i اشاره کرد.
مزایا و معایب ایرکولر یا خنک کننده بادی پردازنده
تا اینجا با انواع ایرکولرها آشنا شدید. این کولرها معایب و مزایای خودشون رو دارن. از مزایای خنک کننده‌های بادی میشه به قیمت کم و نصب ساده اون‌ها اشاره کرد. این کولرها بین ۲۰ تا ۱۰۰ دلار قیمت دارن و برای تمام رده‌های پردازنده به جز i9 مناسبن. البته همه این‌ها بستگی به مدل و شرکت تولید کننده داره.
از معایب ایرکولرها هم میشه به اندازه بزرگ اون‌ها اشاره کرد که ممکنه از نظر خیلی از کاربرها ظاهر زشتی داشته باشن. از طرفی این ایرکولرها دارای هیت سینک بزرگی هستن که می‌تونه برای نصب رم محدودیت‌هایی به وجود بیاره. از طرفی در مدل‌هایی که برای پردازنده‌های بالارده استفاده میشه ممکنه که صدای زیاد فن آزاردهنده باشه.
خنک کننده های آبی/ لیکوئید کولر یا AIO
به خنک کننده‌های آبی، لیکوئید کولر یا AIO هم گفته میشه. اگه به دنبال ظاهر زیبا و عملکرد خوب هستید بهتره برید سراغ لیکوییدکولر. این خنک کننده‌ها در بخش عملکرد با ایرکولرهای هم رده خودشون رقابت می‌کنن و معمولا چند درجه خنک‌ترن. البته موارد استثنا هم وجود داره که یه ایرکولر عملکردی مشابه با یه AIO داره. پس اینکه بی برو برگشت AIO از ایرکولر بهتره اصلا درست نیست.
لیکوییدکولرها دارای یک پمپ یک رادیاتور و فن هستن که این فن‌ها می‌تونن یکی، دوتا یا سه تا باشن که وابسته به مدل کولر و پردازنده تغییر می‌کنن. به این خنک کننده‌ها AIO یا یا All in one هم می‌گن که به‌دلیل اینه که همه قطعات مثل پمپ و رادیاتور و فن رو یک جا در اختیارتون می‌ذاره.
این خنک کننده‌ها برای پردازنده‌های اینتل و AMD مناسبن و برای سوکت‌های این دو کمپانی طراحی شدن.
CoolerMaster’s ML360R و Corsair’s H150i یکی از بهترین AIOهای موجود در بازار هستن. هر دو به یک رادیاتور ۳۶۰ میلی‌متری با سه فن ۱۲۰ میلی‌متری برای عملکرد خنک کنندگی عالی مجهز شدن.
تنوع لیکوییدکولرها در بازار ایران هم خیلی زیاده و کاربران می‌تونن از بین گزینه‌های موجود، کولر مناسب پردازنده خودشون رو انتخاب کنن.
مزایا و معایب لیکوییدکولرها/ AIO
AIO یا لیکوئیدکولرها هم ویژگی‌ها و معایب خودشون رو دارن. برای مثال میشه به این اشاره کرد که این خنک کننده‌ها نسبت به ایرکولرها قیمت بیشتری دارن و نصب اون ها هم دشوارتره. از طرفی از اون جایی که داخل این خنک کننده آب وجود داره، همیشه احتمال نشت آب روی قطعات هست. هرچند احتمال این اتفاق واقعا کمه ولی غیرممکن نیست و ممکنه که رخ بده. مزایای AIO هم میشه زیبایی اون و عملکرد. همونطور که قبلا گفتیم این خنک کننده‌ها ظاهر خیلی بهتری نسبت به ایرکولرها دارن و در نهایت باعث زیبایی کیس شما میشن. همچنین که با استفاده از این خنک کننده به سیستمتون فن‌های دیگه‌ای هم اضافه می‌کنید.
کاستوم واتر کولینگ/ Custom WaterCooling
می‌رسیم به غول مرحله آخر یعنی کاستوم واترکولینگ. اگه قصد داشته باشید بهترین سیستم خنک کننده رو برای سیستمتون تهیه کنید باید برید سراغ یک لوپ سفارشی. البته توجه داشته باشید که معمولا از این نوع سیستم خنک کننده در سیستم و پردازنده‌های HighEnd استفاده میشه. برای نصب و راه‌اندازی کاستوم واتر کولینگ حتما باید سیستم رو دست یک متخصص بسپارید. چون نصب این خنک کننده پیچیدگی زیادی داره و از قطعات زیادی تشکیل شده. یک کاستوم لوپ از قطعات زیر تشکیل شده:
واتر بلاک: بلاک مستقیماً به پردازنده شما متصل میشه و کولر روی اون قرار می‌گیره.
اتصالات یا فیتیگ‌ها: فیتیگ‌ها اتصالاتی هستن که لوله ها رو به واتر بلاک، مخزن و رادیاتور متصل می کنن.
لوله‌ها: لوله‌ها بخش مهمی از کاستوم واترکولینگ هستن. در این لوله‌ها مایع خنک کننده به آرومی در سیستم خنک کننده سفارشی شما جریان پیدا می‌کنه. این لوله‌ها هم قطرهای متفاوتی دارن و درون اون‌ها از مایعات متفاوتی استفاده میشه که رنگ اون‌ها هم می‌تونید سفارشی‌سازی کنید.
مخزن: دلیل اصلی عملکرد بهتر سیستم‌های کاستوم واترکولینگ در مقایسه با AIO ها، مخزنه. مخزن این امکان رو به شما میده تا آب (ماده خنک کننده) بیشتری رو در سیستم ذخیره کنید و در نتیجه عملکرد خنک کنندگی بیشتر میشه. توجه داشته باشید که در برخی مدل‌ها این مخزن با پمپ ترکیب شده که به اون کمبو هم گفته میشه.
پمپ: پمپ هم همونطور که مشخصه مایع خنک کننده رو در این چرخه به حرکت در میاره تا تمام مسیر رو طی کنه.
رادیاتور: رادیاتور هم مایع جاری در کاستوم واترکولینگ رو خنک می‌کنه. روی رادیاتور فن‌ها نصب میشن که به دفع گرما و خروج اون از سیستم کمک می‌کنن.
مزایا و معایب کاستوم واترکولینگ
اگه به دنبال بهترین عملکرد هستید بدون شک باید هزینه زیادی پرداخت کنید. کاستوم واترکولینگ قیمتی بین ۶۰۰ تا ۱۵۰۰ دلار داره که خودش به تنهایی به اندازه یک سیستم گیمینگ خوبه. بنابراین وقتی باید سراغ این سیستم خنک سازی برید که ظاهر و عملکرد اون براتون خیلی مهم و حیاتی باشه. یکی از مزایای لوپ کاستوم زیبایی اونه که واقعا از سیستم شما یک کیس جذاب می‌سازه. معایب اون هم دقیقا شبیه به لیکوییدکولرها درباره نشت آبه که ممکنه به‌دلیل مشکل در فیتینگ‌ها این اتفاق رخ بده. از طرفی نیاز به مراقب بیشتری داره. پیشنهاد ما اینه که اگه کاربر حرفه‌ای هستید و از کامپیوتر و قطعات اون سر درمیارید برید سراغ این نوع سیستم خنک سازی.
جمع بندی انواع خنک کننده پردازنده
در این مطلب به انواع خنک کننده پردازنده پرداختیم. خنک کننده پردازنده همونطور که در این مقاله خوندید به چند دسته خنک کننده‌های بادی/ ایرکولر ، خنک کننده مایع/ لیکوئید کولر / AIO و کاستوم لوپ تقسیم میشه که هرکدوم دارای ویژگی‌های خاص خودشون هستن. حالا که با انواع کولر پردازنده آشنا شدید بهمون بگید کدوم یکی از این خنک کننده‌ها رو ترجیح می‌دید و در حال حاضر از کدوم استفاده می‌کنید؟
