AMD کاملا یهویی از پردازنده Ryzen 7 9800X3D رونمایی کرد. این پردازنده از نظر مشخصات روی کاغذ تفاوت زیادی با سری‌های قبلی X3D این شرکت نداره، اما از نظر معماری کاملا بازطراحی شده و شاهد کلی تغییر مثبت هستیم. در کنار همه این‌ها، این پردازنده شاهد افزایش قیمت در مقایسه با سری پیش هم بوده. با بنچفا تا پایان معرفی و بررسی فنی Ryzen 7 9800X3D همراه باشید.
مشخصات Ryzen 7 9800X3D
از نظر تعداد هسته و میزان کش، پردازنده Ryzen 7 9800X3D تفاوتی با Ryzen 7 7800X3D نداره. هر دو ۸ هسته و ۱۶ ترد دارن، با ۱۰۴ مگابایت کش L2+L3. پردازنده Ryzen 7 5800X3D هم که اولین پردازنده مجهز به کش سه بعدی بود، همین مشخصات رو داشت.
کش سه بعدی دلیل خاص بودن پردازنده‌های X3D شرکت AMDئه. قبلا حسابی درباره کش سه بعدی توضیح دادیم. به طور خلاصه، دلیل خاص بودن این تکنولوژی اینه که میزان کش پردازنده رو افزایش میده. AMD یک لایه کش اضافه به پردازنده می‌چسبونه؛ مزیت این لایه اینه که فضایی از سیلیکون پردازشی رو اشغال نمی‌کنه، مشکلش هم این بود که یک لایه عایق گرما محسوب میشد، مشکلی که این سری AMD اونو حل کرده.
تغییرات Ryzen 7 9800X3D نسبت به نسل قبل
در سری‌های قبلی، حافظه کش سه بعدی بالای CCD یا هسته‌های پردازشی قرار می‌گرفت. همچنین چون که این حافظه کش مربع شکل بود و واحد CCD شکلی مستطیلی داشت، AMD مجبور بود کنار این کش اضافه سیلیکون خام بذاره. این کار با این هدف انجام میشد تا تمام سیلیکون سطح صاف و یکسانی داشته باشه تا انتقال حرارت به خوبی انجام بشه.
به گفته خود AMD، این سیلیکون خام یا دامی سیلیکون مثل «پتو» عمل می‌کرد و تا حدودی انتقال حرارت به سطح IHS برای خنک شدن پردازنده رو می‌گرفت. به همین علت بود که AMD مجبور بود فرکانس رو محدود کنه و اورکلاک رو به کلی حذف کنه تا پردازنده خودکشی نکنه.
زمان عرضه Zen 5 شرکت AMD اعلام کرد که این سری «تغییرات بنیادی بزرگی» داشتن که قراره استارتی برای تغییرات بزرگ باشه. حالا شاهد یکی از این تغییرات هستیم. در پردازنده Ryzen 7 9800X3D حافظه کش سه بعدی از بالای پکیج CCD، به زیر اون منتقل شده، یعنی بین هسته‌های پردازشی و برد پردازنده‌ست. همچنین چون واحد CCD دیگه مستطیل شکل نیست و تقریبا مربع شکله، نیازی به دامی سیلیکون برای پر کردن فضای خالی نیست.
مزیت اصلی این اتفاق، مدیریت بهتر گرما و انتقال بهتر اون به IHS برای دفع گرمای بهتره. AMD گفته که در واقع این کش سه بعدی نبوده که به گرما حساس بوده، بلکه هسته‌های پردازشی به خاطر محدودیت‌های زیاد باید سرعت‌شون محدود می‌شده تا پردازنده آسیب نبینه. حالا که هسته‌های پردازشی Ryzen 7 9800X3D به IHS نزدیک‌ترن و خنک کردن‌شون راحت‌تره، AMD تونسته فرکانس بوست رو بالاتر ببره و آنلاکش کنه، به این معنی که حالا شما می‌تونید پردازنده‌های X3D رو اورکلاک هم بکنید.
در پاسخ به این سوال که چرا AMD قبلا این کار رو نکرده و حالا به این فکر افتاده که کش سه بعدی رو به پایین انتقال بده، مهندسین AMD این پاسخ رو دادن:
در سال ۲۰۱۹ که برای اولین بار در حال کار روی پردازنده‌های X3D بودیم، به فکر این موضوع بودیم، منتها دیدیم که این موضوع ممکن نیست. برای اینکه بشه واحد کش سه بعدی رو به زیر CCD انتقال داد، باید به طور کلی معماری بازطراحی میشد. برای همین مجبور بودیم اون موقع با همون معماری که داشتیم و محدودیت‌هاش پیش بریم.
معماری Zen 5 با در نظر گرفتن کش سه بعدی و محدودیت‌های اون طراحی شد. به همین دلیله که تونستیم اتصالات کش سه بعدی رو به زیر CCD انتقال بدیم و Ryzen 7 9800X3D نتیجه تمام این تلاش‌هاست.
عملکرد پردازنده Ryzen 7 9800X3D
AMD دو نمودار مقایسه در معارفه Ryzen 7 9800X3D به نمایش گذاشت، یکی در مقابل Ryzen 7 7800X3D و یکی هم در مقابل Intel Core Ultra 9 285K. به طور کلی نباید خیلی به بنچمارک‌های دست اول اعتماد کرد، اما فعلا تنها چیزیه که داریم.
در نمودار اول می‌بینیم که به گفته AMD، پردازنده Ryzen 7 9800X3D به طور میانگین ۸% از Ryzen 7 7800X3D در تست بالای ۴۰ بازی سریع‌تره. در خود نمودار می‌بینیم که در برخی بازی‌ها، برتری پردازنده جدید AMD بیش از ۲۰ درصده که پیشرفت خوبی به نظر میاد.
در مقایسه Ryzen 7 9800X3D با Intel Core Ultra 9 285K اینتل عملا سلاخی شده. پردازنده پرچمدار ۶۰۰ دلاری جدید اینتل به طور میانگین ۲۰% از پردازنده جدید AMD کندتره که واقعا افتضاحه. همونطور که می‌بینید، در برخی عناوین مثل Far Cry 6 و Cyberpunk 2077 برتری Ryzen 7 9800X3D به بیش از ۵۰% رسیده، که البته اگه «بررسی Core Ultra 9 285K» رو خونده باشید می‌بینید چرا.
افزایش قیمت Ryzen 7 9800X3D می‌تونه تقصیر اینتل باشه!
معرفی پردازنده Ryzen 7 9800X3D یه بخش ناراحت‌کننده هم داشت، اون هم قیمت اونه. پردازنده Ryzen 7 5800X3D و Ryzen 7 7800X3D با قیمت پایه ۴۵۰ دلار راهی بازار شدن و هر دو ۵۰ دلار با مدل Ryzen 7 معمولی‌شون بدون کش سه بعدی تفاوت قیمت داشتن. حالا اوضاع متفاوته. پردازنده Ryzen 7 9800X3D با قیمت پایه ۴۸۰ دلار راهی بازار میشه، ۳۰ دلار بالاتر از قیمت Ryzen 7 7800X3D. پردازنده Ryzen 7 9700X هم با قیمت ۳۶۰ دلار همین چند ماه پیش راهی بازار شد، که حالا مدل مجهز به کش مصنوعی اون ۱۲۰ دلار قیمت بالاتری داره!
این افزایش قیمت گام بزرگیه و یه گپ بزرگ بین پردازنده مجهز به کش سه بعدی و بدون این واحد ایجاد می‌کنه. این حرکت به شدت ما رو یاد حرکت انویدیا برای ایجاد فاصله بین RTX 4090 و RTX 4080 Super می‌ندازه.
نکته جالبی هم که حین نوشتن این مطلب دیدیم، اینه که الان قیمت پردازنده Ryzen 9 9900X، که ۱۲ هسته پردازشی داره و صرفا کش سه بعدی نداره، در حال حاضر روی Newegg صد دلار از Ryzen 7 9800X3D پایین‌تره!
ما مقصر این افزایش قیمت رو اینتل می‌دونیم. درسته که مسخره به نظر میاد، اما در واقع اینتل با عرضه پردازنده‌هایی که عملکرد واقعا ضعیفی در گیم دارن، این جاه طلبی رو به AMD داد که پردازنده مختص گیمینگ جدیدش رو با قیمت خیلی بالاتری راهی بازار کنه. اگه سری Arrow Lake در بازی خوب بودن و تهدیدی برای AMD محسوب می‌شدن، ممکن بود قیمت Ryzen 7 9800X3D تا ۴۰۰ دلار هم پایین بیاد.
این تمام اطلاعاتی بود که در حال حاضر از Ryzen 7 9800X3D داریم. این پردازنده قراره ۷ نوامبر، پنجشنبه ۱۷ آبان ماه، راهی بازار بشه و احتمالا ورودش به بازار ایران به چند ماه بعد موکول بشه. زمانی که بنچمارک‌های این پردازنده پخش بشن، سریعا اون رو برای شما آماده می‌کنیم.
