رونمایی AMD از کارت گرافیک RX 9070 و RX 9070 XT با قیمت پایه ۵۵۰ دلار

شرکت AMD در مراسم CES درباره کارت‌های گرافیک RX 9070 و RX 9070 XT صحبت کرد، اما هیچ چیزی درباره قیمت و عرضه اون‌ها نگفت. حالا AMD این کارت‌ها رو به طور کامل معرفی کرد و از عملکردشون هم تا حدودی مطلع شدیم. با بنچفا برای آشنایی با کارت‌های گرافیک سری RX 9070 همراه باشید.

مشخصات کارت‌های گرافیک سری RX 9070

AMD از دو تا کارت رونمایی کرد، RX 9070 و RX 9070 XT. این دو تا کارت قراره مستقیما با RTX 5070 و RTX 5070 Ti رقابت کنن. AMD از قبل هم گفته بود که نمی‌خواد فعلا در زمینه بالارده رقابت کنه و RX 9070 XT میشه بالارده‌ترین کارت گرافیک این سری. در سری RX 5000 هم دیدیم که AMD همین کارو کرد و RX 5700 XT کارت بالارده اون سری بود.

کارت گرافیک RX 9070 XT که مدل بالارده‌تره قیمت ۶۰۰ دلاری داره، RX 9070 هم ۵۰ دلار ارزون‌تره و ۵۵۰ دلار قیمتشه.

کارت گرافیک RX 9070 XT به ۶۴ هسته RDNA 4 مجهزه، که ۸ واحد از RX 9070 بیشتره. فرکانس بوست این کارت هم مقداری بالاتره. AMD مدل رفرنس برای این کارت‌ها عرضه نکرده و تولیدکننده‌ها می‌تونن تنظیمات متفاوتی رو اعمال کنن.

هر دو کارت گرافیک از ۱۶ گیگابایت حافظه GDDR6 استفاده می‌کنن.دلیل استفاده از این حافظه می‌تونه پایین آوردن قیمت تولید باشه، همچنین ممکنه که این معماری به قدری نیازمند حافظه پرسرعت نباشه. اینو در سری‌های قبل RDNA هم به لطف Infinity Cache دیدیم.

این کارت‌ها از PCIe 5.0 هم بهره می‌برن. استاندارد PCIe 5.0 پهنای باند خیلی بیشتری در اختیار سیستم قرار میده اما حدس می‌زنیم که تفاوتی در استفاده با PCIe 4.0 به وجود نیاد، چرا که این کارت به حدی سریع نیست که از این استاندارد بهره زیادی ببره.

چیپ گرافیکی کارت‌های گرافیک سری RX 9070

کارت‌های RX 9070 XT و RX 9070 با پروسه N4P شرکت TSMC بهره می‌بره که یه پیشرفت نسبت به N5 سری RDNA 3 محسوب میشه. چیپ Navi 48 که برای این کارت‌ها استفاده شده ۳۵۷ میلی متر مربع مساحت و ۵۳.۹ میلیارد ترانزیستور داره. این تعداد حتی از تعداد ترانزیستورهای GB203 کارت گرافیک RTX 5080 با مساحت ۳۸۷ میلی متر مربع هم بیشتره؛ اون چیپ ۴۵.۶ میلیارد ترانزیستور داشت!

این به این معنیه که در هر میلی متر مربع چیپ Navi 48 تعداد ۱۵۰ میلیون ترانزیستور وجود داره، که این عدد در GB203 میشه ۱۲۰ میلیون ترانزیستور در میلی متر مربع. اینکه به نسبت تولید و چیپ‌های معیوب این تعداد به صرفه‌ست یا نه رو فقط خود انویدیا می‌تونه پاسخ بده. همچنین باید منتظر عملکرد نسبت به میزان مصرف برق هم باشیم چون با توجه به این میزان ترانزیستور می‌تونه خیلی جالب باشه!

معماری RDNA 4

AMD روی بهینه‌سازی معماری کار کرده تا عملکرد هر واحد محاسباتی (CU) رو توی تمام بخش‌های مهم مثل رندر معمولی (Rasterization)، رهگیری پرتو (Ray Tracing) و پردازش هوش مصنوعی بهتر کنه. عملکرد در رندر معمولی نسبت به نسل قبل کمترین بهبود رو داره، ولی با این حال ای ام دی میگه حدود ۴۰ درصد سریع‌تر از RDNA 3 شده. عملکرد رهگیری پرتو تقریباً دو برابر شده، و پردازش هوش مصنوعی هم برای محاسبات FP16 متراکم دو برابر شده، در حالی که فرمت‌های با دقت پایین‌تر حتی بهتر هم عمل می‌کنن.

جزئیات بهبودهای رندر معمولی دقیق مشخص نیست. RDNA 4 از درخواست‌های حافظه خارج از ترتیب (Out of Order) پشتیبانی می‌کنه، که ای ام دی میگه برای رهگیری پرتو خیلی مفیده، اما روی رندر معمولی هم تأثیر داره، هرچند دقیقاً معلوم نیست چقدر. یه تغییر دیگه توی تخصیص پویای رجیسترهاست. تو RDNA 3 و قبل‌تر، تخصیص رجیسترها برای بدترین سناریوی ممکن انجام می‌شد، ولی حالا فقط زمانی که لازم باشه، رجیستر اضافی می‌گیره. توی یه مثال، این تغییر باعث میشه یه موج اضافه پردازش بشه، که توی نمودار نشون داده شده از سه موج به چهار موج افزایش پیدا کرده (یعنی ۳۳٪ افزایش)، ولی مشخص نیست که توی کارهای واقعی هم این عدد همینه یا نه.

ری تریسینگ

در ری تریسینگ AMD حسابی وقت گذاشته. نرخ برخورد پرتو/مثلث و پرتو/جعبه توی هر واحد رهگیری پرتو دو برابر شده. بعدش هم یه سری بهبودها اضافه کرده، مثل:

• سخت‌افزار برای تبدیل نمونه‌ها (Instance Transforms) که دیگه نیاز نیست این کارو شیدرهای GPU انجام بدن
• جعبه‌های محدودکننده‌ی جهت‌دار (Oriented Bounding Boxes)
• ساختار BVH (Bounding Volume Hierarchy) بهینه‌شده و بهبود در جستجوی اون
• پشتیبانی از درخواست‌های حافظه خارج از ترتیب که بالاتر گفتیم
• مدیریت بهتر سخت‌افزاری پشته‌ی رهگیری پرتو

بیشترین تأثیر از دو برابر شدن نرخ برخورد و بهینه‌سازی فشرده‌سازی BVH میاد، اما بقیه تغییرات هم باعث بهبود عملکرد کلی شدن. قطعاً عملکرد هر CU نسبت به RDNA 3 و RDNA 2 بهتره، اما اینکه دقیق چقدر هنوز کامل مشخص نیست.

سری RX 9000 انویدیا از Path Tracing هم پشتیبانی می‌کنن. Path Tracing یک الگوریتم مبتنی بر ری تریسینگه که به دقت بازتاب‌های نور داخل تصویر رو پردازش می‌کنه و یه شبیه‌سازی بسیار واقع بینانه از تصویر ایجاد می‌کنه. اولین بار انویدیا در سری ۴۰ از این پروسه استفاده کرد، اما حالا AMD هم با سری RX 9000 می‌تونه این پردازش‌ها رو انجام بده.

هوش مصنوعی در کارت‌های گرافیک سری RX 9070

بزرگ‌ترین تغییرات توی این بخشه. انویدیا از سری RTX 20 هسته‌های تنسور (Tensor Cores) مخصوص هوش مصنوعی رو ارتقا داده، ولی ای ام دی تا الان خیلی روی این بخش کار نکرده بود. RDNA 3 فقط ۵۱۲ عملیات FP16 در هر سیکل انجام می‌داد، اونم بدون پشتیبانی از Sparse Computation. تو RDNA 4، عملکرد پایه‌ی FP16 برای عملیات متراکم دو برابر شده، برای عملیات Sparse دوباره دو برابر شده، و برای پردازش FP8 هم دو برابر دیگه افزایش پیدا کرده، که باعث شده پردازش FP8 نسبت به FP16 توی RDNA 3 تا ۸ برابر سریع‌تر بشه. عملکرد INT4 هم تا ۸ برابر افزایش داشته.

AMD برای مقایسه از Stable Diffusion XL استفاده کرد. کارت گرافیک RX 9070 XT که ۶۴ واحد پردازشی (CU) داره، در برابر RX 7900 XT با ۸۴ واحد پردازشی تست شده. در حالی که مدل قدیمی‌تر ۳۱٪ CU بیشتری داره، اما در عمل، مدل جدید تقریباً دو برابر سریع‌تر بود. این ارتقا توی پردازش‌های هوش مصنوعی دیگه مثل بزرگ‌نمایی فریم و افزایش کیفیت تصویر (مثل FSR 4) هم مفیده.

AMD Chat

AMD از چت بات مبتنی بر هوش مصنوعیش هم رونمایی کرد. این قابلیت رقیب مستقیم Chat RTX انویدیا محسوب میشه، اما مشخص نیست که میشه دیتای خاص بهش داد یا نه. این قابلیت به صورت آفلاین در اپلیکیشن AMD Adrenalin در دسترسه و در حال حاضر از زبان‌های انگلیسی و چینی ساده پشتیبانی می‌کنه. همچنین به جز چت، قابلیت تولید تصاویر رو هم داره.

رندر و کیفیت تصویر

AMD همیشه از نظر کیفیت انکود ویدیو از انویدیا و اینتل عقب‌تر بوده. حالا تو RDNA 4 گفته که کیفیت H.264 تا ۲۵٪، کیفیت H.265 تا ۱۱٪ بهتر شده و بهره‌وری انکود AV1 هم افزایش پیدا کرده. پردازش‌های AV1 و VP9 هم بهینه‌تر شدن و مصرف حافظه کاهش پیدا کرده.

علاوه بر این، یه موتور دوگانه برای پردازش ویدیو اضافه شده که مشابه چیزی هست که انویدیا توی Ada ارائه داده بود. این قابلیت باعث دو برابر شدن توان انکود AV1 میشه.

حافظه گرافیکی کارت‌های گرافیک سری RX 9070

توی RDNA 4 یه سری بهینه‌سازی توی کش و سلسله‌مراتب حافظه هم انجام شده. جزئیات زیادی نداده، ولی گفته که این نسل سوم Infinity Cache محسوب میشه. ظرفیت هنوز همون ۶۴ مگابایته، مثل RX 7900 GRE و RX 7800 XT، ولی حالا به جای اینکه روی یه تراشه‌ی جدا باشه، داخل خود تراشه‌ی اصلی گنجونده شده، که احتمالاً تأخیر رو کم می‌کنه و سرعت دسترسی رو افزایش میده.

AMD همچنان از حافظه‌ی GDDR6 با سرعت ۲۰ گیگابیت بر ثانیه استفاده می‌کنه، در حالی که انویدیا توی سری Blackwell (RTX 50) سراغ GDDR7 رفته. با این حال، وجود ۶۴ مگابایت کش Infinity Cache احتمالاً باعث میشه تفاوت عملکرد خیلی زیاد نباشه.

هر دو کارت گرافیک RX 9070 و RX 9070 XT از یه باس ۲۵۶ بیتی برای حافظه گرافیکی بهره می‌برن. این یعنی هر دو به ۸ ماژول ۲ گیگابایتی حافظه GDDR6 مجهزن.

عملکرد گیمینگ کارت‌های گرافیک سری RX 9070

AMD نتایج مقایسه‌ای رو ارائه داده که کارت‌های جدید رو با نسل قبل، یعنی RX 7900 GRE مقایسه کرده. طبق این تست‌ها روی ۱۱ بازی رندر معمولی (Rasterization) و ۹ بازی رهگیری پرتو (Ray Tracing)، کارت گرافیک RX 9070 XT به طور میانگین ۴۲٪ سریع‌تر در 4K و ۳۸٪ سریع‌تر در 1440p بوده. مدل استاندارد RX 9070 هم در همین تست‌ها ۲۱٪ سریع‌تر در 4K و ۲۰٪ سریع‌تر در 1440p عمل کرده.

به تفکیک عملکرد:

• در رندر معمولی (Rasterization)، ۹۰۷۰ XT حدود ۳۷٪ در 4K و ۳۳٪ در 1440p سریع‌تر از ۷۹۰۰ GRE بوده.
• در رهگیری پرتو (Ray Tracing)، ۹۰۷۰ XT حدود ۵۳٪ در 4K و ۴۹٪ در 1440p سریع‌تر عمل کرده.
• در همین تست‌ها، RX 9070 در رندر معمولی حدود ۱۸٪ در 4K و ۱۷٪ در 1440p سریع‌تر بوده.
• در رهگیری پرتو هم این کارت ۲۲٪ در 4K و ۲۰٪ در 1440p سریع‌تر شده.

مقایسه RX 9070 XT با RTX 5070 Ti

کارت گرافیک RTX 5070 Ti آخرین عضو معرفی شده از سری RTX 50 انویدیاست که در گیم عملکردی در حد RTX 4080 به نمایش می‌ذاشت. شما می‌تونید عملکرد کامل این کارت گرافیک رو در «بررسی RTX 5070 Ti» ببینید. AMD کارت جدیدش رو با این کارت انویدیا مقایسه کرده و به گفته خودش، به طور میاگین تنها ۲٪ کندتره!

در برخی بازی‌ها کارت گرافیک RX 9070 XT تا ۱۹٪ از RTX 5070 Ti کندتره، اما جاهایی هم می‌بینیم که بیش از ۱۰٪ برتری داره. این نتیجه با در نظر گرفتن ۱۵۰ دلار قیمت پایین‌تر RX 9070 XT یه پیروزی برای RTX 5070 Ti محسوب میشه، البته اگه بتونید RTX 5070 Ti رو بدون مشکل و با قیمت مناسب پیدا کنید!

هنوز RTX 5070 عرضه نشده که عملکردش رو ببینیم، اما انویدیا کار سختی برای نشون دادن ارزش خرید برای کارت‌های جدیدش در مقابل کارت‌های گرافیک سری RX 9070 داره. حالا باید صبر کنیم و ببینیم این رقابت چه شکلی میشه.

بهبود‌های نرم افزاری کارت‌های گرافیک سری RX 9070

به جز سخت‌افزار، ای ام دی روی بهبود قابلیت‌های نرم‌افزاری هم کار کرده که مهم‌ترینش بدون شک FSR 4 هست. نسخه‌ی چهارم فناوری FidelityFX Super Resolution (FSR) تغییرات مهمی داره که نسبت به نسخه‌های قبلی متفاوته.

FSR 4: ارتقا به کمک هوش مصنوعی

اولین تغییر مهم اینه که FSR 4 از شتاب‌دهنده‌های هوش مصنوعی قوی‌تر در کارت‌های RDNA 4 استفاده می‌کنه. در زمان عرضه، این تکنولوژی فقط روی کارت‌های RDNA 4 قابل استفاده خواهد بود. البته ممکنه ای ام دی چند ماه بعد سعی کنه الگوریتم رو برای RDNA 3 هم ارائه بده، البته با تفاوت زیادی که بین هسته‌های هوش مصنوعی این کارت‌ها هست بعید می‌دونیم این اتفاق بیفته.

توی یکی از اسلایدهای AMD اشاره شده که RX 9070 XT تا ۷۷۹ TOPS شتاب‌دهنده‌ی هوش مصنوعی داره. این عدد احتمالاً به محاسبات INT4 متراکم یا INT8 پراکنده اشاره داره، چون مدل ۹۰۷۰ XT در حالت INT4 پراکنده می‌تونه حتی دو برابر این مقدار رو انجام بده. هنوز مشخص نیست که FSR 4 از INT4 یا INT8 استفاده می‌کنه، اما در هر صورت، این مقدار خیلی بیشتر از توان پردازشی نسل‌های قبلی AMD برای پردازش هوش مصنوعیه. به همین دلیل هم بعیده که AMD این قابلیت رو برای کارت‌های قدیمی‌تر ارائه بده.

FSR 4 کنار FSR 3.1 قرار می‌گیره، به این معنی که نسخه‌های قدیمی‌تر همچنان برای کارت‌های قدیمی‌تر ساپورت می‌شن. هنوز دقیقاً مشخص نیست که این دو نسخه چطور در کنار هم کار خواهند کرد، اما چیزی که می‌دونیم اینه که AMD قصد داره امکان استفاده از الگوریتم FSR 4 در بازی‌هایی که از FSR 3.1 پشتیبانی می‌کنن رو فراهم کنه. احتمالاً این ویژگی به‌صورت یک گزینه‌ی قابل تنظیم در درایور خواهد بود، ولی فعلاً باید منتظر تأیید رسمی بمونیم.

FSR 4 شامل فریم جنریشن هم میشه

FSR 4 علاوه بر آپ‌اسکیلینگ، فریم جنریشن (Frame Generation) هم داره. طبق اطلاعات منتشر شده، هر دو ویژگی برای پردازش از شتاب‌دهنده‌های هوش مصنوعی در کارت‌های RX 9000 استفاده می‌کنن. AMD همچنین گفته که RDNA 4 برای رندرینگ عصبی (Neural Rendering) آماده است، اما جزئیات بیشتری ارائه نکرده. احتمالاً این موضوع به قابلیت Cooperative Vectors مایکروسافت مربوط میشه که انویدیا هم توی معماری Blackwell ازش حرف زده بود.

HYPR-RX و AFMF 2.1

AMD درباره‌ی HYPR-RX هم صحبت کرد، که مجموعه‌ای از ویژگی‌های بهینه‌سازی عملکرد درایور رو با یک کلیک فعال می‌کنه. این تکنولوژی قبلا معرفی شده بود و چیز جدیدی نیست. این قابلیت شامل FSR/RSR، Anti-Lag، Radeon Boost و AFMF 2 میشه و این تکنولوژی‌ها رو روی خیلی از بازی‌هایی که از Vulcan و DirectX استفاده می‌کنن می‌تونید استفاده کنید. این تکنولوژی خیلی خوبی برای داشتن یه تجربه خیلی خوب روی بازی‌های نه چندان جدیده.

علاوه بر این، نسخه‌ی جدید AFMF 2.1 هم منتشر شده که کیفیت الگوریتم رو بهبود می‌ده، میزان گوستینگ (Ghosting) رو کاهش می‌ده، جزئیات تصویر رو بهتر پردازش می‌کنه و مشکلات UI بازی (Overlay Detection) رو حل کرده.

کلام آخر: AMD مسیر اینتل رو با کارت‌های گرافیک RX 9070 و RX 9070 XT پیش گرفته!

در چند سال گذشته استراتژی AMD این بود که عملکردی در حد انویدیا رو به نمایش بذاره اما با قیمت کمی پایین‌تر به بازار عرضه کنه. هرچند که این استراتژی جالب بود، اما خیلی برای این شرکت سود آور نبود و دیدیم که در چند وقت اخیر سهم AMD از بازار کارت گرافیک به تنها ۱۰٪ در مقابل ۹۰٪ سهم انویدیا رسید!

حالا AMD استراتژیش رو تغییر داده و مثل اینتل، به دنبال بالا بردن سهمش از بازار کارت گرافیکه. کارت گرافیک RX 9070 XT با قیمت ۶۰۰ دلار ارزش خرید خیلی بالایی داره و همچنین فشار بالایی روی انویدیا داره. RTX 5070 Ti با قیمت ۷۵۰ دلار عرضه شد و موجودی پایین هم باعث بالا رفتن قیمتش نسبت به قیمت پایه شد. با توجه به اینکه AMD ماه‌هاست که داره RX 9070 و RX 9070 XT رو به فروشنده‌ها می‌رسونه، موجودی زمان عرضه این کارت‌های خیلی خوب خواهد بود و این برای انویدیا دردسرسازه.

AMD با این سری خیلی هم تلاش کرده که برخی از مشکلاتی که داشته از جمله عملکرد ضعیف ری تریسینگ رو بهبود ببخشه. با اینکه خیلی از گیمرها هنوز استفاده از ری تریسینگ رو ترجیح نمیدن، اما در دسترس داشتن این قابلیت با قیمت قابل قبول، اتفاق خیلی خوبیه.

یه نکته‌ای که هست فاصله قیمتی کم کارت‌های گرافیک سری RX 9070ئه. این دو کارت تنها ۵۰ دلار تفاوت قیمت دارن که خیلی کمه. قبلا هم دیدیم که چنین فاصله کمی بین دو تا کارت گرافیک نزدیک به هم می‌تونه باعث بشه که یکی از اون‌ها ارزش خرید خیلی پایین‌تری رو به نمایش بذاره و خریداران به دنبالش نرن. باید صبر کنیم و ببینیم بین کارت‌های گرافیک سری RX 9070 کدوم یکی کمتر مورد توجه قرار می‌گیره! حدس ما اینه که تا چند ماه آینده ممکنه AMD قیمت RX 9070 رو کاهش بده، اما این به قیمت سری RX 9060 هم بستگی داره.