توافق تجاری جدیدی که اوایل این هفته بین رئیس‌جمهور آمریکا و رئیس کمیسیون اروپا امضا شد، قراره تعرفه‌ای ۱۵ درصدی روی تقریباً تمام کالاهایی که توی اروپا تولید میشن و به آمریکا صادر میشن اعمال کنه. البته یه سری از کالاها از این قانون معاف شدن؛ مثل تجهیزات ساخت تراشه که شامل ابزارهای پیشرفته‌ای از شرکت‌هایی مثل ASML هستن. این خبر خیلی مهمی برای سازندگان تراشه محسوب میشه، که در ادامه در بنچفا درباره اون صحبت می‌کنیم.
کالاهای استراتژیک شامل تعرفه نمیشن
کمیسیون اروپا توی بیانیه‌ای گفته:
ما روی حذف کامل تعرفه برای یه سری از کالاهای استراتژیک به توافق رسیدیم. این کالاها شامل تمام هواپیماها و قطعاتشون، یه سری مواد شیمیایی، داروهای ژنریک، تجهیزات ساخت نیمه‌هادی (تراشه)، محصولات کشاورزی خاص، منابع طبیعی و مواد اولیه حیاتی میشن. محصولات بیشتری رو به این لیست اضافه خواهیم کرد.
اگه آمریکا تعرفه ۱۵ درصدی روی تجهیزات ASML اعمال می‌کرد — که شامل ابزارهای لیتوگرافی DUV و EUV، ابزارهای اندازه‌گیری و بازرسی میشه — تاثیر خیلی منفی روی شرکت‌های تولیدکننده تراشه توی آمریکا مثل Intel، GlobalFoundries، Samsung، Texas Instruments و TSMC می‌ذاشت. تامز هاردور از ASML درخواست واکنش به این موضوع کرده و به این نتایج رسیده.
یکی از دستگاه‌های لیتوگرافی پیشرفته DUV از نوع immersion که توی فناوری‌های کمتر از ۱۰ نانومتر استفاده میشه، به طور میانگین حدود ۸۹.۶ میلیون دلار قیمت داره (طبق گزارش مالی سه‌ماهه دوم ۲۰۲۵ شرکت ASML). مدل EUV با NA پایین هم حدود ۲۶۵ میلیون دلار قیمتشه (بر اساس گزارش سه‌ماهه اول ۲۰۲۵). اگه تعرفه ۱۵ درصدی روی این دستگاه‌ها اعمال می‌شد، قیمت DUV به ۱۰۳ میلیون دلار و EUV به ۳۰۵ میلیون دلار می‌رسید. با توجه به اینکه این دستگاه‌ها در تعداد بالا خریداری میشن، اعمال تعرفه می‌تونست ضرر زیادی به سازنده‌های تراشه بزنه.
از طرف دیگه، افت ارزش دلار نسبت به یورو از فوریه امسال باعث شده تجهیزات اروپایی به خودی خود برای آمریکایی‌ها گرون‌تر بشن. حالا اگه این تعرفه هم اضافه می‌شد، دیگه خیلی تاثیرگذار می‌بود.
تصمیم استراتژیک دولت آمریکا
در واقع، این تعرفه می‌تونست هزینه ساخت هر کارخانه پیشرفته رو صدها میلیون دلار افزایش بده. مثلاً به ازای هر دستگاه DUV چیزی حدود ۱۳ میلیون دلار، و برای هر EUV تا ۴۰ میلیون دلار هزینه اضافه تحمیل می‌شد — که توی پروژه‌هایی مثل فب‌های اینتل، سامسونگ یا TSMC یه عدد خیلی بزرگ محسوب میشه. با توجه به اینکه در دسترس داشتن به‌روزترین قطعات برای پیشرفت تکنولوژی یک نیاز ضروری محسوب میشه، عدم اعمال تعرفه‌ها روی دستگاه‌های نامبرده یک تصمیم استراتژیک محسوب میشه تا اقتصادی.
در حالی که GlobalFoundries و Texas Instruments هنوز سراغ EUV نرفتن، اما اونا هم برای ساخت فب‌های جدید باید کلی هزینه اضافی پرداخت می‌کردن. پروژه‌های آمریکا برای پیشرفت تکنولوژی‌های داخل آمریکا شامل تمام شرکت‌ها می‌شد و در هر حال تعرفه‌ها می‌تونه به همه زیان برسونه.
در مجموع، این تعرفه می‌تونست مزیت رقابتی تولید تراشه در آمریکا رو از بین ببره و سرمایه‌گذاری توی این حوزه رو کاهش بده یا حتی باعث بشه تولید دوباره به آسیا برگرده. خوشبختانه، استثنا شدن تجهیزات نیمه‌هادی از این تعرفه، باعث شد هزینه ساخت فب‌های جدید در آمریکا کنترل بشه و رقابت‌پذیری حفظ بشه.
