کاربرای بعضی لپ‌تاپ‌های Dell و HP واقعاً گیج شدن که چرا سیستم‌شون نمی‌تونه محتوای HEVC/H.265 رو داخل مرورگر اجرا کنه؛ درحالی‌که پردازنده‌شون خودش سخت‌افزار لازم برای دیکود این فرمت رو داره. گویا این شرکت‌ها دارن دیکود سخت‌افزاری H.265/HEVC رو روی لپ‌تاپ‌های اقتصادی‌شون غیرفعال می‌کنن تا هزینه‌هاشون رو کاهش بدن! با بنچفا تا پایان این گزارش همراه باشید.
کنترل پشتیبانی از HEVC دست تولیدکننده‌هاست؟
لپ‌تاپ‌هایی که پردازنده‌های نسل ششم به بعد اینتل Core دارن، به‌صورت سخت‌افزاری از HEVC برای دیکود و انکود پشتیبانی می‌کنن. AMD هم از سال ۲۰۱۵ چیپ‌هایی با این قابلیت برای لپ‌تاپ‌ها عرضه کرده. اما نکته عجیب اینه که هر دو شرکت Dell و HP این قابلیت رو روی بعضی از لپ‌تاپ‌های بیزینسی خودشون غیرفعال کردن. توی دنیای دسکتاپ چون که اون قطعات از این ویژگی‌ها پشتیبانی می‌کنن شما می‌تونید ازش بهره ببرید. در دنیای لپ‌تاپ‌ها سخت‌افزار از این قابلیت پشتیبانی می‌کنن، اما همچنان فعالسازی اون دست تولیدکننده لپ‌تاپه.
به گزارش Ars Technica، شرکت HP توی دیتاشیت مدل‌هایی مثل ProBook 460 G11، ProBook 465 G11 و EliteBook 665 G11 رسماً اعلام کرده:
شتاب‌دهی سخت‌افزاری برای CODEC H.265/HEVC روی این پلتفرم غیرفعال شده است.
با اینکه این موضوع توی مستندات نوشته شده، باز هم برای کاربر عجیب و آزاردهنده‌ست که ببینه یک لپ‌تاپ مدرن نمی‌تونه ویدیوهای HEVC رو داخل مرورگر پخش کنه و فقط منتظر لود می‌مونه، درحالی‌که همین ویدیوها توی پلیرهای معمولی راحت اجرا میشن. یکی از ادمین‌های سیستم در ردیت نوشته بود:
کاربرای سخت‌افزار قدیمی مشکلی نداشتن، اما کاربرای سیستم‌های جدید مجبور بودن یا کلاً HEVC رو از Microsoft Store پاک کنن یا سخت‌افزار شتاب‌دهنده‌ی HEVC رو توی مرورگر غیرفعال کنن؛ که این خودش کلی مشکل دیگه درست می‌کنه. مثل نبود افکت بلور پشت‌زمینه توی برنامه‌های ویدیوکنفرانس یا افت شدید عملکرد سیستم…
Dell اینو به کاربر نمیگه!
کاربرای بعضی از لپ‌تاپ‌های Dell هم همین مشکل رو تجربه می‌کنن، چون این شرکت هم HEVC رو روی بعضی مدل‌ها غیرفعال کرده. البته پیدا کردن این اطلاعات کار راحتی نیست. مثلاً صفحه محصول Dell 16 Plus 2-in-1 اصلاً به ویژگی HEVC اشاره نمی‌کنه. حتی توی بخش «نکات و هشدارها» یا مشخصات دفترچه آنلاینش هم چیزی گفته نشده. تنها جاهایی که این موضوع قابل فهمه از یک صفحه عمومی پشتیبانیه؛ که اونجا گفته شده پخش HEVC فقط روی کانفیگ‌هایی فعال هست که:
- کارت گرافیک مجزا داشته باشن
- کارت گرافیک افزونه‌ای داشته باشن
- نمایشگر ۴K داخلی داشته باشن
- Dolby Vision داشته باشن
- یا نرم‌افزار CyberLink Blu-ray
که خب برای کاربران فهمش راحت نیست. موضوع زمانی بدتر میشه که خیلی از محتوای آنلاین به HEVC احتیاج داره. حتی تلگرام دسکتاپ هم برای اینکه عملکرد روی سیستم بهتر باشه از HEVC بهره می‌بره!
Dell و HP: مشکل خودتونه!
وقتی از HP و Dell درباره دلیل این تصمیم سؤال شده، هیچ توضیح دقیقی ندادن. HP فقط این توضیح رو داده:
در سال ۲۰۲۴، HP قابلیت سخت‌افزاری HEVC رو روی برخی مدل‌ها مثل سری ۶۰۰ G11، سری ۴۰۰ G11 و سری ۲۰۰ G9 غیرفعال کرده. مشتریانی که نیاز به دیکود یا انکود HEVC دارن می‌تونن از نرم‌افزارهای شخص ثالث دارای لایسنس، که از HEVC پشتیبانی می‌کنن، استفاده کنن.
این پاسخ عملا وقیحانه‌ست! بدون سر و صدا یه ویژگی رو حذف کردن و حالا هم میگن اگه بهش نیاز دارید خودتون یه فکری راجع بهش بکنید! Dell هم پاسخ مشابهی داده:
پخش HEVC روی سیستم‌های پریمیوم Dell و بعضی مدل‌های استاندارد که نمایشگر ۴K، کارت گرافیک مجزا، Dolby Vision یا نرم‌افزار CyberLink BluRay دارن فعاله. در مدل‌های پایه، HEVC غیرفعال شده ولی کاربر می‌تونه با خرید یک اپلیکیشن کم‌هزینه از Microsoft Store محتوای HEVC رو پخش کنه. برای بهترین تجربه، پیشنهاد می‌کنیم سیستم‌هایی انتخاب بشه که برای محتوای 4K طراحی شدن.
این حتی از قبلی هم بدتره! Dell عملا گفته کسایی که مدل‌های پایین‌رده دارن HEVC لازم ندارن و اگه دارن دوباره خودشون باید یه فکری راجع بهش بکنن.
یکی دیگه از کاربران Reddit نوشته:
این واقعاً مسخره‌ست. این لپ‌تاپ‌ها قیمتشون بالای ۸۰۰ دلاره، توی رده Pro فروخته میشن (که ادعای حرفه‌ای بودن دارن) و HEVC هم توی کارهای حرفه‌ای استفاده میشه. تازه این روزها خیلی از اپ‌ها دارن از HEVC استفاده می‌کنن.
هزینه‌های لایسنس HEVC درحال افزایشه
با اینکه HP و Dell مستقیماً دلیلش رو نمی‌گن، اما احتمال زیادی وجود داره که موضوع هزینه‌ها باعث این تصمیم شده باشه. چون سازنده‌های لپ‌تاپ باید بخشی از هزینه‌های لایسنس HEVC رو برای هر دستگاهی که این قابلیت رو فعال داره پرداخت کنن. پردازنده‌سازها هم سهم خودشونو دارن، اما این قراردادها عمومی نیست.
این اتفاق درست زمانی افتاده که هزینه‌های جهانی HEVC قراره از ژانویه افزایش پیدا کنه. طبق اعلام VIA Licensing، برای فروش بالای ۱۰۰هزار واحد، هزینه لایسنس از ۲۰ سنت به ۲۴ سنت افزایش پیدا می‌کنه. برای شرکت‌هایی مثل HP که فقط توی سه‌ماهه‌ی Q3 2025 حدود ۱۵ میلیون دستگاه فروخته، این عدد جمعاً خیلی بزرگ میشه. همچنان دلیل کافی برای چنین کار زشتی نیست، اما خب این شرکت‌ها صرفا دنبال یه دلیلن.
سال گذشته هم Synology اعلام کرد که پشتیبانی HEVC، AVC و VCI رو از سرورهاش حذف می‌کنه و گفته بود:
حالا اکثر دستگاه‌ها مثل موبایل، تبلت، لپ‌تاپ و تلویزیون‌ها خودشون توانایی پخش ویدیو دارن و این کار باعث کاهش مصرف منابع سرور و افزایش کارایی سیستم میشه.
با وجود اینکه منطقی به نظر می‌رسه، حذف یک ویژگی مهم که سال‌ها فعال بوده احتمالاً باعث سردرگمی و ناراحتی خیلی از کاربرا میشه. حداقل این شرکت از قبل اعلام کرد و توضیحات رو قایم نکرد!
