نسل بعدی حافظه‌های رم DDR4 یعنی DDR5، در آخر تابستون یا اوایل پاییز سال ۲۰۲۱ به فروشگاه‌ها عرضه شد. DDR5 جانشین رم DDR4 به حساب میاد. رم‌های DDR5 سرعت بیشتر، مدیریت برق بهتر و کارایی بیشتری از رم‌های نسل قبل ارائه میدن. در این مطلب از بنچفا قصد داریم به این سوال جواب بدیم که رم DDR5 چقدر از DDR4 سریع‌تره؟ برای پاسخ این سوال تا انتها با ما همراه باشید.
برای استفاده از رم DDR5 چی نیاز داریم؟
برای استفاده از رم DDR5 سیستم شما باید از این مدل رم نسل جدید پشتیبانی کنه. این پشتیبانی هم شامل پشتیبانی مادربرد و پردازنده مرکزی میشه. یعنی اگه شما قصد خرید این رم رو دارید باید پردازنده و مادربردتون از این مدل پشتیبانی کنه.
اولین نسخه از DDR5 همزمان با پردازنده‌های آلدر لیک شرکت اینتل عرضه شد یعنی نیمه دوم سال ۲۰۲۱. چندین شرکت بزرگ هم در همون ابتدا مثل Corsair, Kingston و TeamGroup برای این تعویض بزرگ رم آماده شدن و خیلی زود محصولات خودشون رو وارد بازار کردن و در دسترس کاربران قرار دادن.
مثل تغییرات قبلی، اولین پردازنده‌هایی که از DDR5 پشتیبانی می‌کنن، احتمالاً همزمان از حافظه‌های رم DDR4 و DDR5 پشتیبانی می‌کنن. اما مادربردها نمی‌تونن پشتیبانی هم زمان از دو مدل رم رو داشته باشن. یعنی یک مادربرد یا DDR4 رو پشتیبانی می‌کنه یا DDR5. دلیلش اینه که رم‌ها براساس نسلشون ظاهر متفاوتی دارن، به این معنی که شکافی که روی رم‌ها دیده میشه براساس نسلشون عوض میشه. این تفاوت بر اساس نسل باعث میشه که نتونید رم DDR4 رو روی یک مادربرد DDR5 قرار بدید یا بالعکس.
در مورد پردازنده‌های AMD هم، در حال حاضر تمام پردازنده‌های پلتفرم جدید AMD یعنی AM5 از نسل جدید حافظه‌ها پشتیبانی می‌کنن.
DDR5 به ظرفیت‌های بالاتری امکان میده
ماژول رم واقعی همون برد رم به همراه تراشه‌های روشه که روی اسلات مادربرد قرار می‌گیره. کلمه «ماژول» از «ماژول حافظه دوگانه‌ی خطی» یا DIMM برمیاد. اگه کسی به DIMM یا ماژول اشاره کنه، داره در مورد همون برد و متعلقاتش که توی کاور بیرونی رم قرار گرفته حرف می‌زنه. در نسل جدید یعنی DDR5، این ماژول‌ها قابلیت داشتن ظرفیت بسیار بیشتری نسبت به DIMMهای قبلی DDR4 رو دارن. ظرفیت حافظه‌های DDR5 به حداکثر ۱۲۸ گیگابایت در هر ماژول می‌رسه.
البته طول می‌کشه تا واقعاً ماژول‌های ۱۲۸ گیگابایت رو ببینیم و الان که در سال ۲۰۲۳ هستیم هنوز ماژول رم تکی ۱۲۸ گیگابایتی توی بازار موجود نشده. اما به هرحال می‌تونیم به زودی انتظارش رو داشته باشیم. حتی اگه اینقدر رم زیاد برای کامپیوترهای خونگی و گیمینگ نیاز باشه باز هم احتمالا اون اوایل استفاده این قطعات رو برای سرورها و کاربردهای بیزینسی دیگه ببینیم.
برای کاربرهای خانگی به‌نظر میاد که ماژول ۱۶ گیگابایتی به‌عنوان استاندارد شناخته می‌شن. به عنوان مثال، TeamGroup در خط Elite DDR5، ماژول ۱۶ گیگابایتی رو به نمایش می‌ذاره. البته بعضی شرکت‌ها مثل ADATA هم گفتن که قصد دارن ماژول ۸ گیگابایتی از DDR5 رو هم تولید کنن برای کسانی که به رم با ظرفیت کمتری نیاز دارن. در حال حاضر هم که می‌بینیم برند کورسیر ماژول‌هایی با ظرفیت‌های مختلف نسل جدید رو تولید و وارد بازار کرده که توی بازار کامپیوتر ایران هم می‌تونید بهشون دسترسی داشته باشید.
رم DDR5 چقدر از DDR4 سریع‌تره؟
ما همه دنبال رم‌های سریع‌تری هستیم که کامپیوترهامون رو بهتر و پرسرعت‌تر کنن. بدون شک ماژول‌های رم DDR5 سرعت‌های بالاتری نسبت به DDR4 دارن. اکثر گزارش‌های مربوط به رم‌های DDR5 که در سال‌های گذشته منتشر می‌شدن، می‌گفتن که سرعت اون‌ها حدود ۴۸۰۰ مگاهرتز یا بیشتره. در حال حاضر می‌دونیم که رم‌های ۶۶۰۰ مگاهرتزی نسل جدید هم تولید شده که سرعت خیلی زیادی ارائه میدن. در بحث مقایسه هم میشه اشاره کرد، بیشترین سرعت DDR4 حدود ۳۶۰۰ تا ۴۰۰۰ مگاهرتز هستن و ۲۶۶۶ مگاهرتز هم برای کامپیوترهای معمولی با کاربری روزمره جواب میده.
به‌علاوه با ۴۸۰۰ مگاهرتز به بالا، حتما رم‌های DDR5 با سرعت‌های کمتر هم وارد بازار می‌شن یعنی حدود ۳۲۰۰ مگاهرتز یا کمتر. اما در کل، هدف اینه تا سرعت‌ها به طور کلی بالاتر از DDR4 باشن، مثل رم‌هایی که به سرعت ۸۴۰۰ مگاهرتز می‌رسن. این سرعت خیره‌کننده‌ایه، ولی مشخص نیست چه مدت زمانی طول می‌کشه تا چنین چیزی رو به تولید انبوه برسونن.
DDR5 برق کمتری استفاده می‌کنه
DDR5 همچنین باید ولتاژ کمتری داشته باشه، یعنی در مقایسه با استاندارد ۱.۲ ولت به ۱.۱ ولت برسه. خیلی وقت‌ها انتظار داریم که با افزایش سرعت، ولتاژ هم بالا بره و این احتمالاً برای اونایی که رم‌هاشون رو در خونه با اورکلاک کردن اجرا می‌کنن، درست باشه. اما تولیدکننده‌های رم، دارن به سمت تولید رم‌های سریع با ولتاژ پایین حرکت می‌کنن. در آوریل ۲۰۲۰، شرکت اس‌کی هاینیکس اعلام کرد که قصد داره رم سریع DDR5-8400 رو با ولتاژ ۱.۱ ولت تولید کنه که البته ما هیچ وقت این رم‌ها رو توی بازار ندیدیم.
یک مزیت دیگه از DDR5 اینه که تنظیمات ولتاژ رو خود روی ماژول‌ها مدیریت می‌کنه، به جای اینکه مادربرد مثل قبل باید این کار رو خودش انجام بده. همچنین رم DDR5 می‌تونه دارای کد اصلاح خطا روی ماژول‌ها باشه که به تشخیص و تصحیح خطاهای حافظه روی خود رم کمک می‌کنه.
کی باید رم DDR5 بخریم؟ زمان مناسب خرید رم DDR5
تصمیم‌گیری بین اینکه آیا باید سیستم و قطعات جدید بخریم یا نه، تا حد زیادی به نوع کاربری بستگی داره. به‌طور کلی، ایده خوبیه که قبل از ارتقاء، به خاطر چند دلیل یک مدت صبر کنیم. اولاً، قطعات DDR5 جدید نسبت به DDR4 خیلی گرون‌تر هستن. همچنین ممکنه زمانی طول بکشه که یک فناوری جدید به پایداری کافی برسه. اما حالا تقریبا پس از دو سال از عرضه این رم‌ها قیمت اون‌ها به اندازه متعادلی رسیده و میشه گزینه خوبی برای کوچ به پلتفرم‌های جدید و پرسرعت باشه.
به‌طور کلی اگه تازه به فکر خرید یک سیستم جدید و پرسرعت هستید و همچنین بودجه کافی دارید، ایده خوبیه که برید سراغ ماژول‌های رم DDR5. اما اگه در حال حاضر سیستم خوبی دارید که از DDR4 پشتیبانی می‌کنه و مشکلی هم از نظر سرعت ندارید، صبر کردن استراتژی خوبیه. حتی اگه نیاز به کامپیوتر جدیدی دارید و در عین حال هم بودجه‌تون محدوده، DDR4 و پردازنده‌های که ازش پشتیبانی می‌کنن هنوز هم گزینه خوب و قابل اطمینانی هستن.
رم DDR5 سریعه، ولی فقط توی برخی کارها. از یک طرف، بنچمارک‌ها نشون دادن که در برخی وظایف خاص به شدت DDR5 عملکرد بهتر و پرسرعتی داره و می‌تونید انتظار داشته باشید حدود دو برابر بهبود در عملکرد دیده بشه. اما توی برخی وظایف، DDR5 شبیه به نسل قبلی بود یا بهبود عملکرد خیلی کمی داشت. پس باید نوع وظایفی که روی سیستمتون استفاده می‌کنید رو تشخیص بدید و تصمیم بگیرید که آیا DDR5 ارزش سرمایه‌گذاری رو داره یا نه.
نسل DDR5 و DDR4 در عملکرد بازی
پردازنده‌ها و رم‌های مدرن برای بازی کاملاً کافی هستن و اکثر مواقع کارت گرافیک تعیین‌کننده‌ست. نتایج DDR5 به وضوح اینو نشون دادن. تفاوت عملکرد در بازی بین دو حد کم (DDR4-2133 C15 و DDR5-6400 C36) تنها حدود ۸٪ بود. همچنین تست رم ماژول‌های DDR4-3200 C15، DDR5-6400 C36 تنها ۲٪ سریع‌تر بود.
وقتی روی بهترین عملکرد DDR4 و DDR5 تمرکز کردیم، تفاوت ۳ درصدی در بازی Assassin’s Creed Valhalla و ۲ درصدی در بازی Far Cry 6، Tom Clancy’s Ghost Recon Breakpoint، Watch Dogs: Legion و Borderlands 3، و تنها ۱ درصد در بازی Shadow of the Tomb Raider و Wolfenstein: Youngblood دیده شد.
جمع‌بندی بنچفا
- ارتقا به DDR5 فقط برای کاربری بازی نیازی نیست. چرا؟ چون بهبود عملکرد وجود داره، ولی ارتقاء اصلا ضروری نیست. DDR5 کمک می‌کنه تا نرخ فریم‌هایت بهتر بشه، ولی همچنان باید انتظاراتتون رو در اندازه بگیرید. پس تنها اگه گیمری هستید که دوست دارید از آخرین فناوری‌ها استفاده کنید سراغ خرید DDR5 برید.
- تا الان، DDR4 ارزش بیشتری از نظر قیمتی داره. برای مقایسه، کیت حافظه DDR5-4800 ۳۲ گیگابایتی با مدل C40 قیمتی حدود ۷۳ دلار داره، در حالی که یک کیت حافظه DDR4-3200 32 گیگابایتی با مدل C16 رو می‌تونید با قیمت حدودی ۵۰ دلار بخرید. اگرچه DDR5 عملکرد ۶٪ بیشتری رو ارائه می‌کنه، اما همچنین ۴۶٪ گران‌تر از DDRـه. قیمت‌های DDR5 تا ابد اینقدر بالا نمی‌مونن، اما تا وقتی که به ثبات کامل قیمتی برسه، ماژول‌های DDR5 نمی‌تونن با ارزش خرید DDR4 رقابت کنن.
- DDR5 از نظر آینده‌نگری ارزش بیشتری داره. با این حال، هنوز زمان مرگ DDR4 نرسیده. نسل‌های بعدی پردازنده‌ها در نهایت مجبورن پشتیبانی از DDR4 رو کاهش بدن. ارتقاء به یک کیت حافظه DDR5 امروز به این معناست که می‌تونی اونو برای پلتفرم‌های آینده استفاده کنید.
